Page 670 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

670  Ñòa chí Quaûng Yeân

4. Tín ngưỡng nông nghiệp

Thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh có nhiều vùng ven biển làm nông nghiệp, phần
lớn ruộng đồng do quai đê lấn biển mà thành. Nông nghiệp ở đây chịu nhiều ảnh hưởng
của thiên tai như: bão gió, triều dâng, hạn hán, úng lụt, sâu bệnh... Do vậy, nhân dân
rất coi trọng thời vụ, coi trọng tục thờ thần Nông và các vị thần phù hộ cho mưa thuận
gió hòa, mùa màng tươi tốt.

Trong tâm thức dân gian, thần Nông không chỉ dạy dân làm nông nghiệp mà còn là
thầy thuốc, là người dạy dân biết chữ... Bởi vậy, nhân dân nhiều nơi thờ thần Nông như
một vị Thành hoàng - người phù trợ cho muôn dân đời sống ấm no, hạnh phúc, bảo trợ
cho nghề nông nghiệp ngày càng phát đạt và được mùa.
Tại Quảng Yên, nhân dân thường thờ thần Nông tại đình làng cùng với các vị Thành
hoàng như: đình - nghè La (xã Cẩm La), đình Yên Đông (phường Yên Hải), đình Trung
Bản (xã Liên Hòa), miếu Đình Cốc (phường Phong Cốc).

Hằng năm, tại các đình làng thường diễn ra các lễ tế liên quan đến tín ngưỡng thờ
thần Nông và nghề nông như: lễ Khai ương (gieo mạ), lễ Hạ điền (Xuống đồng), lễ
Thượng điền (cấy xong), lễ Thường tân (cơm mới - gặt lúa), nếu gặp năm hạn hán có lễ
Đảo vũ (cầu mưa), năm gặp sâu bệnh có lễ Tống hoàng trùng (đuổi sâu bọ)... Mỗi nghi
lễ được tổ chức vào một khoảng thời gian khác nhau, gắn với lịch nông nghiệp, thể hiện
niềm tin, mong ước của nhân dân khi bắt đầu mùa vụ và lòng biết ơn thần linh che chở

trong suốt vụ mùa đó. Sau phần lễ, tại một số địa phương, nhân dân tổ chức phần hội
với các hoạt động như: thi cấy lúa, bơi thuyền trải... thu hút đông đảo nhân dân và du
khách tham gia.
Xuất phát từ những cư dân lấy nông nghiệp làm gốc, nhân dân Quảng Yên từ thế hệ
này qua thế hệ khác không ngừng gìn giữ nét đẹp văn hóa trong tín ngưỡng thờ thần
Nông, góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời khơi gợi niềm tự
hào về mảnh đất, con người Quảng Yên.

5. Tín ngưỡng thờ Thủy thần

Hầu hết các xã, phường khu vực đảo Hà Nam, thị xã Quảng Yên được thành lập do
quá trình quai đê, lấn biển của nhân dân. Trong quá trình sinh sống và hành trình vươn
khơi bám biển, chinh phục thiên nhiên, cư dân nơi đây luôn phải chống chọi với bão lụt,
sóng gió. Chính những đặc điểm đó đã góp phần hình thành tín ngưỡng thờ Thủy thần
của người dân.
Tại Quảng Yên, các vị Thủy thần như: Đức Thánh Niệm (Phạm Tử Nghi hay Đại Hải
chi thần), thần biển Cửa Hải (Tứ vị Thánh Nương)... được thờ ở nhiều đình, đền, miếu
hoặc nơi đầu sông cửa biển; đặc biệt ở các cống kéo thuyền của các xã, phường. Các cống
kéo thuyền qua đê và bến thuyền thường ở gần các cống tiêu nước dưới đê, nơi có những
con sông, con lạch sâu dẫn nước đổ ra biển. Trên cống kéo thuyền hay ở bến thuyền của
xã, phường thường có một miếu thờ vị thần liên quan tới thần sông, thần biển. Người
dân mỗi khi kéo thuyền đi sông, ra biển đánh cá hoặc nhổ neo ra khơi vận tải đều vào
miếu thờ thắp hương. Tại Liên Vị, trước khi ra sông đi biển đánh cá, người dân tới miếu