Page 705 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

Phaàn V: Vaên hoùa - Xaõ hoäi  705

3. Bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội và trò chơi dân gian trong đời sống
xã hội

Lễ hội và các trò chơi dân gian tại Quảng Yên không chỉ là tấm gương phản chiếu đời
sống tinh thần phong phú của nhân dân mà còn góp phần làm giàu và phát huy giá trị
văn hóa dân tộc. Cùng với các hoạt động linh thiêng trong phần lễ (tại đình, chùa, đền,
miếu, phủ), không gian lễ hội còn được lan tỏa bởi không khí vui tươi, sôi động trong
phần hội với các trò chơi dân gian mang ý nghĩa gắn kết cộng đồng. Người dân Quảng
Yên tham gia lễ hội với nhiều tư cách khác nhau: vừa là chủ thể sáng tạo văn hóa, vừa là
người nắm giữ, thực hành văn hóa và đồng thời cũng là người trao truyền những giá trị
văn hóa đó . Vì vậy, bảo tồn và phát huy giá trị nhân văn của lễ hội và trò chơi dân gian
(1)
là cần thiết, lâu dài đòi hỏi có sự đồng sức, đồng lòng của cộng đồng và mỗi người dân.

Đối với các lễ hội, kế thừa những nét đẹp truyền thống của văn hóa địa phương và
đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân, cấp ủy, chính quyền tỉnh
Quảng Ninh và thị xã Quảng Yên luôn quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức tốt các lễ
hội trên địa bàn. Năm 1988, nhân dịp kỷ niệm 700 năm chiến thắng Bạch Đằng (1288 -
1988), Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã quyết định tổ chức lễ hội Bạch Đằng với
quy mô lớn vào ngày mùng 8 tháng Ba (âm lịch). Đặc biệt, trong những năm chẵn kỷ
niệm chiến thắng Bạch Đằng, thị xã Quảng Yên là đơn vị đứng ra tổ chức lễ hội dưới sự
chỉ đạo, giám sát trực tiếp của Ủy ban nhân dân tỉnh. Sự tham gia của chính quyền các
cấp giữ vai trò là nguồn lực quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân sáng tạo,
thực hành các giá trị văn hóa. Bên cạnh những lễ hội lớn như lễ hội Tiên Công, lễ hội
Bạch Đằng, lễ hội Xuống đồng được tổ chức hằng năm, nhiều lễ hội tại địa phương cũng
được khôi phục sau nhiều năm mai một như lễ hội Đại Kỳ Phúc của các làng.

Năm 2001, Luật Di sản văn hóa được ban hành và triển khai trên cả nước, nhiều địa
phương trong đó có thị xã Quảng Yên đã tuyên truyền, vận động tổ chức, cá nhân thực
hiện tốt luật, góp phần bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa của lễ hội. Cùng với công
tác tuyên truyền, thông báo thời gian, địa điểm tổ chức lễ hội trên các phương tiện thông
tin đại chúng, công tác quy hoạch, tôn tạo di tích cũng được quan tâm cụ thể hơn. Nhiều
di tích, các công trình phục vụ lễ hội và trò chơi được trùng tu, tôn tạo: năm 2001 trùng
tu đền Trần Hưng Đạo, miếu Vua Bà (phường Yên Giang); năm 2005 xây dựng lại đình
Quỳnh Biểu (xã Liên Hòa)... Đặc biệt ngày 18/02/2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành
Quyết định số 322/QĐ-TTg phê duyệt quy hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị
Khu di tích lịch sử chiến thắng Bạch Đằng. Quy hoạch hướng tới mục tiêu bảo tồn, tôn
tạo di tích lịch sử, nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, đồng thời hướng cộng đồng
nhân dân sinh sống trong vùng quy hoạch cùng tham gia bảo tồn di tích.

Nhằm tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc để bảo tồn giá trị lễ hội, Giám đốc Sở Văn hóa,
Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ninh (nay là Sở Văn hóa và Thể thao Quảng Ninh) đã
tổ chức lập hồ sơ khoa học di sản các lễ hội lớn trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh để

(1) Xem Đặng Văn Bài: “Vấn đề bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của lễ hội truyền thống”, Bảo tồn
và phát huy lễ hội cổ truyền trong xã hội Việt Nam đương đại, Nxb. Văn hóa - Thông tin, Hà Nội,
2012, tr.39.