Page 311 - 206206ebbd60d49765e8b3fbf5adc1e6_1_tmp

Định, bến đò bị cạn, dời đến bến Ngô Xá về phía Bắc đến chợ
Kim Đậu huyện Gio Linh thì đỗ. Năm Minh Mệnh thứ 11 đổi
tên hiện nay.:
- Bến Cổ Thành: Ở huyện Đăng Xương, phía Đông bến có
dinh cũ, nay còn nền cũ; phía Tây có đền Linh Thổ phu nhân.
- Bến Trà Bát: Ở huyện Đăng Xương phía Tây, bến của
phủ cũ Toàn Thắng, nền cũ vẫn còn. Tương truyền, hổi đầu
bản triều quân Trịnh vào lấn, Thần Tông thân đem đại binh
đóng ở xã Trung Chỉ, có một bà già đem dâng đậu đỏ, chúa
thượng hỏi rằng: “Quân ta đánh giặc liệu có thắng không?”. Bà già
thưa rằng: “Mười phần hẳn được”. Chúa thượng khen thưởng
và gọi tên trại là “Toàn Thắng”. Có thuyết nói: Thị Thắng,
người xã Lập Thạch, biết dò xét hư thực của quân Trịnh, đến
báo cho quan quân, nhân giặc không phòng bị ập đến đánh,
quân Trịnh thua to, nhân gọi là trại “Toàn Thắng”.
- Bến Giang Nghiễn: Ở bờ sông phía Tây thuộc huyện
Đăng Xương, cát trắng nổi cồn, nước sông trong mát, tục gọi
“cồn cờ bãi cát” tức là chỗ này. Lại có bến Xuân An, cũng ở địa
phận huyện này.
- Bến Dã Độ: Ở huyện Đăng Xương, sông rộng 100 dặm,
sâu 2 trượng 5 thước, sóng gió đữ đội, thuyền đi sông phải
phòng. Trong huyện lại có các bến An Lạc, Đông Hà, Thượng
Đô, đều là những chỗ thuyền bè qua lại.
- Bến Tiên An: Ở phía Tây huyện Minh Linh, có nền phủ
cũ. Tương truyền hồi đầu bản triểu lập phủ ở đây, bến sông
trước phủ có trồng một dãy mấy chục cây xoài, cành lá che
rợp đường. Trong huyện lại có các bến Minh Lương, Cổ Trai,
Tùng Luật.
- Bến Cam Lộ: Ở huyện Thành Hóa.
Nhân vật chí cũng là đề mục quan trọng mà sách Đại
Nam Nhất Thống Chí đã để cập đến. Nhiều nhân vật tiếng
tăm thuộc gốc gác Quảng Trị đã được nhắc đến (từ trang 240-
245) mà chúng tôi đã ghi lại một số vị có tên tuổi ở phần trước.
Về đình chùa miếu vũ, sách Đại Nam Nhất Thống Chí đã
nhắc đến Quảng Trị có chín đền thờ tại các huyện và 4 chùa
lớn vào thời ấy (15). Xin ghi lại một số đền thờ và chùa tiêu
biểu:
- Đền Trảu Trảu Phu Nhân: Ở xã Ái Tử, huyện Đăng

310 - Ký sự Khúc Quanh Định Mệnh - Lê Đình Cai