Page 306 - 206206ebbd60d49765e8b3fbf5adc1e6_1_tmp

Nghệ An ở gần đó đã đến châu Minh Linh khai khẩn làm ăn
thay thế người Chiêm và đã lập ra hai huyện Vĩnh Linh và Gio
Linh ở phía Bắc Quảng Trị như ngày nay. Lúc đầu số người di
dân vào còn thưa thớt nhưng dần dần họ sinh con đẻ cháu ra
ngày càng đông. Họ bắt đầu thành lập xã thôn và đặt tên xã
mình bằng hai cách:
- Những người cùng một họ tộc, thường tụ tập một nơi,
lập thành xã và lấy tên họ tộc mình mà gọi tên xã mình như:
xã Hồ Xá, xã Phan Xá v.v...
- Ngoài ra phần đông các xã khác do nhà nước đặt tên
bằng chữ Hán hay chữ Nôm: xã Tân Sài, xã Cổ Trai v.v... Về
sau chúa Nguyễn Hoàng (1558-1613) rồi các triều vua sau có
đổi tên một số xã. Vậy từ năm 1075-1553, qua gần 5 thế kỷ,
có 65 xã được thành lập trên đất hai huyện Vĩnh Linh và Gio
Linh, mà chúng tôi gọi là “xã cổ”, vì nếu tính đến nay thì các xã
đó đã được thành lập ngoài 9 thế kỷ rồi. Danh sách các xã cổ
trên được ghi trong sách “Ô Châu Cận Lục” như sau:
1. Tùng Công (Liêm Công), 2. Tân Sài, 3. Minh Ái, 4. Lân
Tri, 5. Cổ Trai, 6. Tùng Luật, 7. Đan Duệ, 8. Tang Ma, 9. Lâm
Sài, 10. Sa Lung, 11. Hàm Hòa (Hòa Lạc), 12. Hồ Xá, 13. An
Điền, 14. Thượng Lập, 15. Trung Lập, 16. Lai Cách, 17. Xuân
Mỹ, 18. Bắc Ban, 19. Mộ Nham, 20. Thạch Ma, 21. Cố Bối, 22.
Tiền Chạo, 23. Vũ Tà, 24. Phan Xá, 25. Hoàng Các Thượng,
26. Hoàng Các Hạ, 27. Tân Dân, 28. Nguyễn Xá, 29. Lâm Cao,
30. Từ Lại, 31. Đặng Xá, 32. Duy Viên, 33. Lai Xá, 34. Thủy Ba
Thượng, 35. Thủy Ba Hạ, 36. Vũ Xá, 37. Kim Môn, 38. Bùi Xá,
39. Lệ Môn, 40. Cao Xá, 41. Già Môn (Da Môn), 42. Thượng
Già, 43. Lại Phúc, 44. Phúc Thi, 45. Hà Lạc Thượng, 46. Hà
Lạc, 47. Hi Nguyễn, 48. Tri Tuyển, 49. Trúc Lâm, 50. Sùng Hoa
Thượng, 3i. Sùng Hoa Hạ, 52. Mai Xá, 53. Diêm Hà Thượng,
54. Diêm Hà Hạ, 55. Lâm Cùng, 36. Duy Phiên, 57. Thân Thái,
58. Xuân Lôi, 59. Hải Chữ, 60. An Bạch, 61. Bào Phố, 62. Thụy
Khê, 63. Nhỉ Thượng, 64. Nhỉ Hạ, 65. Nhỉ Trung.
Như vậy số xã tại hai huyện Vĩnh Linh và Gio Linh không
có tên trong bản danh sách trên, tức là những xã đã được
thành lập sau năm 1553 như: xã Di Loan, xã Cát Sơn v.v... Sau
khi nhà Lý đã lấy ba châu (Minh Linh, Địa Lý, Bế Chính) thì
người Chàm căm thù người Việt. Năm 1104 Chàm đem quân

Lê Đình Cai - Ký sự Khúc Quanh Định Mệnh - 305