Page 305 - 206206ebbd60d49765e8b3fbf5adc1e6_1_tmp

huyện Lệ Thủy của Quảng Bình 17 dặm.
- Huyện Địa Linh (nay là huyện Gio Linh), cách trị sở
Quảng Trị 25 dặm về phía Bắc; Đông Tây cách nhau 37 dặm,
Nam Bắc cách nhau 33 dặm; phía Đông đến biển 12 dặm, phía
Tây đến địa giới huyện Thành Hóa 25 dặm, phía Narn đến địa
giới huyện Đăng Xương 17 dặm, phía Bắc đến địa giới huyện
Minh Linh 16 đặm.
- Huyện Thành Hóa (nay là huyện Cam Lộ), cách trị sở
Quảng Trị 30 dặm về phía Tây Nam; Đông Tây cách nhau
138 đặm, Nam Bắc cách nhau 229 dặm; phía Đông đến địa
giới 2 huyện Hải Lăng và Đăng Xương 20 dặm, phía Tây đến
địa giới châu Na Bôn 118 dặm, phía Nam đến địa giới châu
Thượng Kế 210 dặm, phía Bắc đến địa giới huyện Địa Linh 19
dặm.
Chín châu gồm châu Mường Vang, châu Na Bôn, châu
Thượng Kế (tức Mường Nong), châu Tâm Bồn (tức Mường
Phong), châu Mường Bổng (tức Nậm Nan), châu Ba Lan (tức
Pha Lan), châu Tá Bang (tức Pha Bang), châu Xương Thịnh
(tức Xiêng Hem), châu Làng Thìn (tức Mường Phin). Theo Đại
Nam Nhất Thống Chí đời vua Minh Mệnh thứ 8, dân đinh của
9 châu gồm cả thảy là 10.733 người (hầu hết là dân tộc miền
núi ngụ cư) (10).
Như trong lịch sử đã ghi lại, năm 1069 vua Lý Thánh
Tông xuống chiếu xuất quân và thân chinh đi đánh Chiêm
Thành vì họ thường hay quấy phá ở biên giới. Lý Thường Kiệt
được cử làm nguyên soái đem 5 vạn quân đi tiên phong theo
đường biển để tiến vào đất Chàm. Quân Chiêm không địch
nổi và đại quân Lý Thường Kiệt đã vào đến kinh đô Trà Bàn
(Bình Định), vua Chàm là Chế Củ cùng bộ thuộc bị bắt, giải
về Thăng Long (Hà Nội). Vua Chế Củ xin dâng ba châu Bố
Chính, Địa Lý và Ma Linh, tuy nhiên người Chàm chống lại
việc nhượng đất này nên đã tìm cách ở lại trên đất đã nhượng
gần 6 năm (1069-1075).
Năm 1074 quân Chàm lại ra quấy phá một lần nữa và
cũng bị Lý Thường Kiệt dẹp tan (1075), lần này thì người
Chiêm Thành tại ba châu nói trên đã tự động ra đi và nhà
Lý vào năm 1075 đã xuống chiếu chiêu mộ dân tới ở. Đây là
đợt Nam tiến thứ nhất. Nhiều người ở miền Bắc, nhất là dân

304 - Ký sự Khúc Quanh Định Mệnh - Lê Đình Cai