Page 508 - RAQAMLI TRANSFORMATSIYA DAVRIDA PEDAGOGIK TA’LIMNI RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI

kabi vositalar boʻyicha amaliy mashgʻulotlar oʻquv rejalariga kiritilmoqda. Shu tariqa,
arxitektura taʼlimi koʻp tarmoqli (multidisiplinar) koʻrinish kasb etadi – unda nafaqat
sanʼat va injiniring, balki informatika va maʼlumotlar ilmi (Data Science) elementlari
ham mavjud boʻladi. Global tadqiqotlar taʼkidlaydiki, arxitektura taʼlimi AI kabi yangi
vositalarga mos ravishda yangilanmas ekan, kelajakda talabalarni yetarli darajada
raqobatbardosh mutaxassis qilib yetishtirish qiyin boʻladi.
Taʼlim metodikasining oʻzgarishi. Anʼanaviy maʼruza va amaliy mashgʻulotlar
formatini AI vositalari bilan boyitilgan gibrid shaklga oʻtkazish kutilmoqda. Masalan,
oldingi boʻlimlarda keltirilgan AI-assistentlar yordamida talabalarga mustaqil ishlash
uchun raqamli studiya muhiti yaratiladi – bunda oʻqituvchi kuzatuvchi va
yoʻnaltiruvchi, AI esa real vaqt rejimida texnik maslahat beruvchi rolini oʻynaydi.
Kelgusida har bir talaba uchun shaxsiy AI-tutor (raqamli maslahatchi) tizimini
yaratish gʻoyasi ham haqiqatga aylanishi mumkin. Bunday tizim talabaning oʻquv
faoliyati koʻrsatkichlarini doimiy tahlil qilib boradi, uning kuchli va zaif tomonlarini
aniqlaydi hamda shunga mos ravishda qoʻshimcha topshiriq yoki tavsiyalar beradi.
Bu aslida taʼlimda anchadan beri orzu qilingan moslashtirilgan oʻqitish (personalized
learning) konsepsiyasining toʻla amalga oshishiga yoʻl ochadi. Sunʼiy intellekt har bir
talabaning oʻziga xos xususiyatlarini inobatga olib, oʻquv jarayonini moslab berishi –
ilgʻor taʼlim tizimlarining uzoq yillik maqsadi edi. Endilikda SI yordamida bu
maqsadga erishilmoqda. Talaba oʻzlashtirishda ortda qolib ketmasligi yoki aksincha
zerikib qolmasligi uchun AI uning oʻquv yuklamasi va mashqlar murakkablik
darajasini real vaqt rejimida boshqarishi mumkin [9].

Baholash va monitoring tizimlarining yangilanishi: SI taʼlimdagi baholash
jarayonlariga ham innovatsion yondashuvlar olib kirmoqda. Hozirning oʻzida AI
asosida ishlovchi avtomatlashtirilgan baholash dasturlari paydo boʻlmoqda –
masalan, talabaning yozma ishini yoki chizmasini belgilangan mezonlar asosida tahlil
qilib, dastlabki baho va tavsiyalar beruvchi chatbotlar. ChatGPT kabi yirik
modellarning taʼlim sohasiga kirib kelishi oʻquv natijalarini baholash tushunchasini
qayta oʻylab chiqishga majbur qilmoqda. AI yordamida test yoki grafik loyiha
natijalarida nafaqat toʻgʻri yoki notoʻgʻri javoblar, balki ishning stilistik yangiligi va
kreativligini ham bir vaqtda tahlil qilish imkoni paydo boʻlmoqda. Albatta, hozircha
bunday tizimlar rivojlanish bosqichida va ularga toʻliq tayansa boʻlmaydi. Lekin
istiqbolda oʻqituvchi va AI hamkorlikda baholash amaliyoti shakllanishi mumkin.

Taʼlimning ommaviylashuvi va inklyuzivligi: SI taʼlim sohasidagi innovatsiyalar
taʼlimni kengroq ommaga yetkazish va inkluzivlikni oshirishga xizmat qiladi. AI
texnologiyalari yordamida onlayn platformalarda yuqori sifatli arxitektura kurslarini
yaratish va ularni geografik joylashuvdan qatʼi nazar barcha talabalarga yetkazish
mumkin. Masalan, AI asosida raqamli maslahatchilar joriy etilsa, talaba qayerda
boʻlishidan qatʼi nazar, doimiy ravishda savollariga javob va maslahat olishi mumkin
boʻladi. Bu ayniqsa olis hududlarda yoki malakali ustozlar yetishmaydigan joylarda
taʼlim sifatidagi tafovutni kamaytirishga yordam beradi. Sunʼiy intellektning taʼlim
jarayonlarini optimallashtirishi va avtomatlashtirishi taʼlim resurslaridan tejamliroq
foydalanish imkonini beradi, bu esa oliy taʼlim xizmatlarining narxini pasaytirishi va
kengroq ijtimoiy qatlamlar uchun hamyonbop boʻlishiga zamin yaratishi mumkin.
Natijada, kelajakda istalgan talabaga sifatli arxitektura taʼlimini masofadan turib,
nisbatan arzon narxda olish imkoni tugʻiladi.
Arxitektor kasbining oʻzgarishi va unga moslashish: Kelajakda arxitektura kasbi 506
oʻzi ham tubdan transformatsiyaga uchrashi kutilmoqda – SI rivoji tufayli ayrim

II SHO‘BA:

Sun'iy intellekt va insoniy munosabatlar transformatsiyasi: shaxsdagi muvaffaqiyatlar va rivojlanish istiqbollari

https://www.asr-conference.com/