Page 49 - eBukuProgram SEBAHTERAIPGKK2021

UPACARA MAGAVAU KAUM DUSUN TINOMBUNAN, TAMBUNAN

Petronella Sheryl Sukup (petronellasukup@gmail.com)
Institut Perguruan Kampus Keningau, SABAH.

ABSTRAK

Kajian ini berkenaan perjalanan proses upacara magavau serta kajian berkenaan teks ritual lisan atau
rinait yang digunakan semasa perlaksanaan upacara magavau dalam kalangan masyarakat dusun
Tinombunan, Tambunan. Tiga objektif utama kajian iaitu: menerangkan proses upacara magavau,
mendokumentasikan teks rinait masyarakat Dusun Tambunan dalam upacara magavau, dengan
menyalin semula rinait, berserta rinait, mitos dalam rinait, serta menulis transkripsi notasi muzik bagi
rinait yang dipilih serta mengenal pasti fungsi-fungsi rinait upacara magavau. Metodologi yang
digunakan dalam penyelidikan terdiri daripada : temu bual bersama responden yang terdiri daripada
pengamal tradisi atau bobohian dan beberapa orang penduduk kampung. Kaedah rakaman visual dan
audio digunakan untuk merakam rinait untuk tujuan dokumentasi dan untuk diperlihatkan kembali
kepada responden (bobohian) bagi tujuan penjelasan secara menyeluruh berkenaan rinait dan upacara
magavau, dan memudahkan proses menyalin semula rinait. Upacara magavau ini dipercayai dapat
memanggil semula semangat padi (bambarayon) yang tercicir ketika melakukan proses-proses
penuaian sehingga selesai dengan diiringi oleh bacaan rinait oleh bobohian atau dikenali sebagai ketua
agama dalam masyarakat Dusun Tambunan. Secara tuntasnya, rinait merupakan elemen penting
dalam pelaksanaan sesebuah ritual. Hal ini kerana rinait boleh dikategorikan sebagai doa yang
meminta pertolongan daripada semangat ghaib. Selain daripada dapat mengekalkan ritual tradisi dan
teks rinait, melalui kajian ini juga generasi masa hadapan khususnya masyarakat Dusun, masih dapat
mengetahui tentang rinait dan ritual tradisi magavau masyarakat Dusun Tambunan.

Kata kunci : magavau, rinait,, bobohian, bambarayon

KOSTUM TRADISIONAL MURUT BOOKAN: KAJIAN KES DI DAERAH SOOK
PEDALAMAN SABAH

Phyllis Lim @ Nur Ain Shahira Lim Abdullah (nurainshahira.lim@ipgm.edu.my)

Jabatan Kajian Sosial
Institut Pendidikan Guru Kampus Keningau

ABSTRAK
Kajian bertujuan mendokumentasi kostum Murut Bookan bagi tujuan memelihara khazanah budaya
suku kaum Murut Bookan. Pada masa kini kaum Murut Bookan telah kehilangan pakar penenun yang
betul-betul mahir. Masalah tersebut berlaku kerana kemahiran seni menenun sangat tinggi dan tidak
sempat diwariskan kepada generasi muda disebabkan memerlukan kesabaran, ketelitian dan masa
yang panjang bagi menghasilkan sulayau tersebut. Oleh yang demikian pengkaji terpanggil untuk
mendokumantasikan segala maklumat yang berkaitan dengan kostum tradisional tersebut. Dalam
penulisan artikel ini pengkaji ingin berkongsi berkaitan dengan maksud pada setiap motif yang terdapat
pada sulayau yang ditenun oleh adu Mampan (satu-satunya penenun Murut Bookan yang mahir ketika
hidupnya). Rekabentuk kajian yang digunakan berbentuk proses pemerhatian, temu bual,
perbincangan, rakaman suara dan photograpi. Kajian ini juga menggunakan pendekatan kuantitatif.
Dapatan Kajian menunjukkan terdapat 8 hingga 12 motif yang berbeza pada setiap sulayau. Setiap
motif mempunyai cerita dan maksud tersirat yang berkaitan dengan budaya serta persekitaran mereka.

Kata kunci: Kostum tradisional, Sulayau, Murut Bookan