Page 58 - eBukuProgram SEBAHTERAIPGKK2021

PENTERJEMAHAN UNSUR BUDAYA DALAM BUKU TINIMUNGAN TANGON KADAZANDUSUN

Yefta Bin Andrius (yeftaandrius@gmail.com)
Institus Pendidikan Guru (IPG) Kampus Keningau, SABAH.

ABSTRAK
Kajian ini memfokuskan terhadap penterjemahan unsur budaya dalam sebuah karya sastera iaitu
buku Tinimungan Tangon Kadazandusun. Sebuah terjemahan haruslah mengambil kira aspek
budaya untuk menterjemah sesuatu bahasa kepada bahasa yang lain. Selain itu, kajian ini juga
mengkaji tentang kaedah terjemahan yang digunakan oleh penterjemah dalam karya sastera ini untuk
menterjemah bahasa Kadazandusun kepada bahasa Melayu. Dalam kajian ini, pengkaji telah
menggunakan pendekatan Newmark (1988) yang mengkategorikan penterjemahan unsur budaya
kepada lima kategori. Namun, kajian ini hanya terbatas kepada tiga unsur sahaja iaitu unsur budaya
ekologi, unsur budaya sosial dan unsur budaya material. Kajian ini terbatas kepada bahasa dan
budaya Kadazandusun yang terdapat dalam buku Tinimungan Tangon Kadazandusun. Data yang
diperoleh dalam buku ini telah dianalisis dan dibuat dalam bentuk graf menggunakan kaedah
kuantitatif dan kualitatif. Hasil kajian mendapati penterjemahan unsur budaya material merupakan
unsur budaya yang paling tinggi kekerapannya dalam terjemahan iaitu sebanyak 50%. Manakala,
dalam kajian ini kaedah terjemahan yang paling banyak digunakan ialah kaedah transposisi iaitu
sebanyak 36%. Melalui kajian ini, pengetahuan akan dikongsikan kepada penterjemah bahasa
Kadazandusun dan juga industri penterjemahan yang terlibat.

Kata kunci: Penterjemahan unsur budaya, aspek budaya, kaedah terjemahan

KUMPULAN DAN ANALISIS: CERITA JENAKA SUKU KAUM KEDAYAN DI DAERAH SIPITANG,
SABAH

Yunus Bin Kapong (747-27-yunus@epembelajaran.edu.my)
Institut Perguruan Guru Kampus Keningau, SABAH

ABSTRAK

Sastera lisan ataupun cerita rakyat khususnya cerita jenaka ataupun cerita penglipur lara ini adalah
suatu cerita yang mengandungi unsur-unsur humor yang mampu membuatkan seseorang individu itu
tersenyum ataupun ketawa. Perbuatan senyum atau ketawa adalah satu perbuatan pantulan atau
gerak refleks. Ia tidak mempunyai sebarang fungsi melainkan untuk melegakan seseorang daripada
sesuatu tekanan atau ketegangan. Kajian ini cuba menganalisis bagaimana corak hidup masyarakat
terdahulu khususnya masyarakat suku kaum Kedayan itu sendiri pada masa dahulu sekaligus
menggambarkan keadaan-keadaan watak-watak manusia di dalam masyarakat suku kaum Kedayan
itu sendiri. Kajian ini juga menekankan aspek watak-watak utama yang terdapat di dalam cerita
jenaka suku kaum Kedayan. Watak-watak yang ditonjolkan pada cerita jenaka suku kaum Kedayan
juga adalah sama dengan watak-watak cerita jenaka suku kaum yang lain kerana kebanyakan watak
utamanya banyak memainkan peranan yang cukup penting bagi menghidupkan cerita. Oleh itu, kajian
khususnya watak dan perwatakan watak ini boleh dianggap sesuatu yang cukup penting. Kajian yang
ketiga adalah berkait tentang nilai-nilai yang terdapat di dalam sastera rakyat suku kaum Kedayan
yang ada di daerah Sipitang, Sabah. Nilai-nilai yang cuba ditonjolkan termasuklah nilai-nilai
kehidupan masyarakat suku kaum Kedayan terdahulu di samping dapat menggambarkan tentang
sosiobudaya masyarakat terdahulu.
Kata Kunci: cerita rakyat jenaka suku kaum Kedayan nilai watak utama