Page 16 - БҮТЭЭЛЧЭЭР УНШЪЯ

БҮТЭЭЛЧЭЭР УНШЪЯ

Аалзны тухай

Аалзанд л ганцхан заяасан маш олон чадвар
бий. Тухайлбал шоргоолж шиг төрхтэй зуу гаруй

төрлийн аалз байдаг. Тэдгээр нь шоргоолж шиг
төрхөө ашиглан идэш хоолоо амархан олж чаддаг
овжин амьтад ажээ. Түүнчлэн загас, шувуу, хулгана, гүрвэл

барьж иддэг ч аалз бий. Дэлхий дээрх бүх аалз арьсаа гуужуулж

шинээр нөхөн төлжүүлэх чадвартай байдаг.

Хамгийн том амьтан

Хандгайн эрийг манж, эмийг нь сүндэс, төлийг
нь хотол гэдэг. Хоёр настайг нь хохь, гурван

настайг нь тозуул гэдэг. Хандгайн урт нь 200-
300 см. Сэрвээний өндөр 170-230см бөгөөд

жин нь 300-500кг байдаг. Ихэвчлэн Хөвсгөл
аймагт байдаг. Тухайлбал Улаан-Уул, Цагаан

нуур, Чандмань-Өндөр сумын нутагт тархсан.

Халим
Бусад хөхтөн амьтдын адил халим нь уушгиар

агаар авч хүчилтөрөгчөөр амьсгалдаг. Халуун
цустай, үр зулзагаа хөхүүлж сүүгээр тэжээдэг

байна. Сэлүүр нь завины сэлүүр мэт хавтгай ба
сүүл нь загасных шиг хөндлөн биш. Арьсан

дороо зузаан өөхөн давхаргатай ба энэ нь
энерги хадгалж хуримтлуулах, биеийн дулааныг хадгалах

үүргийг гүйцэтгэнэ. Халим төрөл зүйлээс хамааран дунджаар
40-90 насална.

Цас
Цас намар, хавар, өвөл орно.Өвөл цас их оров.
Уул тал цав цагаан болов. Бид цагаахан цасаар

цасан хүн хийв. Цасан хүнээ Цасхүү гэж нэрлэв.

Цэнгэл, Цолмон нар цасаар наадав. Тэд дараа нь
цанаар гулгав. Цас хайлахаараа ус болдог.

1-3 дугаар ангийнханд 16