Page 994 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๙๘๒

ื่
เปลี่ยนแปลงได้ภายใต้การบ าบัดดูแลที่เหมาะสม เห็นได้ว่าวัตถุประสงค์ของการลงโทษเพอการแก้ไขเป็น
ู
ื้
ความคิดสมัยใหม่มุ่งฟนฟผู้กระท าความผิดทั้งทางด้านจิตใจและร่างกาย เช่น การลงโทษปรับแทนโทษ
จ าคุก การรอการก าหนดโทษ หรือการรอการลงโทษและการคุมประพฤติในความผิดที่ไม่ร้ายแรง เป็นการ
หลีกเลี่ยงการลงโทษจ าคุกระยะสั้นซึ่งไม่มีผลดีแก่ตัวผู้กระท าความผิด การลงโทษทางอาญาก็ได้มีการ

ั
ื่
ื่
ื้
ู
พฒนาโดยได้มองถึงแนวความคิดเพอประโยชน์ในอนาคตในด้านการปรับปรุงแก้ไขฟนฟเพอให้ผู้กระท า
ความผิดมีโอกาสกลับตนเป็นคนดี การใช้ความรุนแรงแต่อย่างเดียวโดยไม่ค านึงถึงปัจจัยต่างๆ ยอมเกิดผล
เสียขึ้นในสังคม และเป็นที่ยอมรับว่าการลงโทษแต่เพยงอย่างเดียวไม่อาจท าให้ผู้กระท าความผิดกลับตน
ี
เป็นคนดีได้ แต่กลับเป็นการเสริมสร้างสันดานหยาบกระด้างยิ่งขึ้น ซึ่งเห็นว่าไม่เป็นผลดีต่อคนในชุมชนหรือ
๑๑
สังคมแม้แต่น้อย และไม่อาจยืนยันได้ว่าจะไม่มีการกระท าความผิดซ้ าเกิดขึ้นอก ดังนั้น การแก้ไขฟนฟู
ื้
ี
ผู้กระท าความผิด (Rchabiliation) จึงเป็นการห้ามปรามมิให้เกิดการประกอบอาชญากรรมและยังให้โอกาส
ผู้กระท าความผิดกลับตัวกลับใจเป็นคนดีได้

“การรอก าหนดโทษ” หมายความว่า วิธีการที่ศาลพพากษาว่าจ าเลยมีความผิด แต่ยังไม่ได้
ิ
ิ
๑๒
ก าหนดโทษที่จะลงแก่จ าเลย ส่วน “ดุลพนิจ” ความหมายโดยทั่วไปหมายถึง การวินิจฉัยที่เห็นสมควร
ส าหรับความหมายในทางกฎหมาย มีความหมายว่า เป็นอานาจหรือสิทธิพเศษ (privilege ) ของศาลที่

ิ
จะพจารณาตามหลักความยุติธรรม ซึ่งสิทธิพเศษหรืออานาจนี้พจารณาไปตามภาวะแวดล้อมแห่ง
ิ
ิ
ิ

พฤติการณ์ และรวมถึงการใช้วิจารณญาณในการตัดสินคดีของตัวผู้พพากษานั้นเอง โดยไม่ขึ้นอยู่กับ
ิ
วิจารณญาณหรือการตัดสินของบุคคลอื่นใด ๑๓
การใช้ดุลพนิจรอการก าหนดโทษเป็นวิธีการหนึ่งในกระบวนการยุติธรรมอาญาทางเลือก
ิ
(alternative criminal justice) ที่น ามาใช้เพอเบี่ยงเบน หรือหันเห (diversion) คดีออกจากกระบวนการ
ื่
ยุติธรรมอาญากระแสหลัก (conventional criminal justice) วิธีการนี้มีแนวความคิดเน้นหนักไปที่การ
ื้
แก้ไขฟนฟ (Rehabilitation) ผู้กระท าความผิดที่ไม่สมควรถูกส่งตัวเข้าสู่ระบบเรือนจ า ให้ได้มีโอกาสกลับ
ู
๑๔
ื่
ตัวเป็นคนดีภายในระยะเวลาที่ศาลจะได้ก าหนด จึงเป็นวิธีการที่ใช้เพอหลีกเลี่ยงผลร้ายของโทษจ าคุก
ระยะสั้น ซึ่งในการแก้ไขเพมเติมประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๕๖ วรรคหนึ่งนั้น ปรากฏเหตุผลอยู่ใน
๑๕
ิ่
“หมายเหตุ” ท้ายพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ ๒๕) พ.ศ. ๒๕๕๙ ดังนี้ “...
ื้
ู
บทบัญญัติว่าด้วยการรอการก าหนดโทษหรือรอการลงโทษซึ่งเป็นวิธีการแก้ไขฟนฟผู้กระท าความผิดที่ไม่

๑๑ “เรื่องเดียวกัน.”
๑๒ วิวรรธน์ ด ารงกุลนันท, หลักเกณฑ์ใหม่ในการรอการก าหนดโทษและรอการลงโทษ, สืบค้นเมื่อวันที่ ๔
์
สิงหาคม ๒๕๖๔. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/lawjournal/article/view/106764.

๑๓ มณีนุช แสงสุวรรณนุกุล, “การใชดุลพินิจในการก าหนดโทษตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. ๒๕๓๗
้
และพราะราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. ๒๕๓๔,
๑๔ วิวรรธน์ ด ารงกุลนันท์ “หลักเกณฑ์ใหม่ในการรอการก าหนดโทษและรอการลงโทษ,เรื่องเดิม

๑๕ จิตติ ติงศภัทิย์, กฎหมายอาญา ภาค ๑ ตอน ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๗ (กรุงเทพ:จัดพิมพ์โดยส านักอบรมศึกษา
กฎหมายแห่งเนติบัณฑิตยสภา กรุงสยามการพิมพ์, ๒๕๒๕), หัวข้อ ๔๕๖