Page 9 - Q2-ManualConsult ภ.2

2

แทนการลงโทษ ซึ่งเปนแนวคิดที่ใชในการแกไขพฤติกรรมการกระทําผิดของเด็กและเยาวชนใหกลับตัว
เปนคนดีและสามารถใชชีวิตอยูในสังคมไดอยางปกติสุข ตอมาในยุคแนวคิดเกี่ยวกับการดําเนินคดีกับ

ผูกระทําผิดที่เปนเด็กและเยาวชนไดปรากฏอยางเปนรูปธรรมในยุคอาชญาวิทยาดั้งเดิม ซึ่งเปนยุคที่มอง

ในเรื่องของเจตจํานงอิสระวาเด็ก เยาวชน คนชรา สามารถใชเจตจํานงอิสระไดอยางไมจํากัดและไมมี
ขอบเขตแตการยับยั้งชั่งใจในการกระทําผิดยังนอย อันเนื่องมาจากความออนประสบการณหรือถูกใชเปน

เครื่องมือกระทําผิดไดโดยงาย จึงมีการลงโทษแกบุคคลดังกลาวนอยกวาปกติ และในยุคนี้ยังเริ่มให

ความสําคัญกับการรับฟงพยานหลักฐานจากความเห็นของผูเชี่ยวชาญหรือผูชํานาญการในสาขาตาง ๆ
เชน แพทยศาสตร นิติเวชวิทยา จิตวิทยา เปนตน จากแนวความคิดในยุคสํานักอาชญาวิทยากึ่งดั้งเดิม

นํามาสูวิธีปฏิบัติที่มีการบูรณาการจนเกิดการแกไขปญหาใหกับผูกระทําผิดที่เปนเด็กและเยาวชนอยาง

เดนชัดขึ้น
การพัฒนาของกระบวนการยุติธรรมสําหรับเด็กและเยาวชนสงผลใหในหลายประเทศได

นําแนวคิดเกี่ยวกับการลงโทษเด็กและเยาวชนที่มีลักษณะแตกตางไปจากการลงโทษผูใหญมาปรับใช

ซึ่งประเทศแรกที่ไดมีการเปลี่ยนแปลงแกไขกฎหมาย คือ ประเทศอังกฤษ โดยรัฐในฐานะผูปกครองดูแล
ประชาชนมีอํานาจเขาแทรกแซงเมื่อครอบครัวมีปญหาหรือทําหนาที่ของตนบกพรอง ดังนั้น การที่รัฐ

เขามาเปนผูดูแลรับผิดชอบเด็กหรือเยาวชนที่กระทําผิดแทนบิดามารดา ผูปกครอง ถือเปนวิธีการที่
ยอมรับกันโดยทั่วไป รัฐจึงตองหามาตรการตางๆ ที่มุงแกไขบําบัดฟนฟูเด็กและเยาวชนที่กระทําผิดให

กลับตัวเปนคนดี และรัฐตองคํานึงถึงประโยชนสูงสุดของเด็กและเยาวชน จึงถือไดวาประเทศดังกลาว

เปนประเทศแรกที่มีการแยกเด็กและเยาวชนที่กระทําผิดออกจากผูใหญที่กระทําผิด ตอมาประเทศ
สหรัฐอเมริกาก็ไดนําแนวคิดการดําเนินคดีสําหรับเด็กและเยาวชนของประเทศอังกฤษมาใชเปนตนแบบ

ในการพัฒนากระบวนการยุติธรรมสําหรับเด็กและเยาวชนในประเทศของตนจนเปนประเทศแรกของโลก

ที่มีศาลคดีเด็กและเยาวชน
สําหรับในประเทศไทยไดรับแนวคิดเกี่ยวกับกระบวนการยุติธรรมสําหรับเด็กและ

เยาวชนที่กระทําผิด อันนํามาสูการปฏิบัติอยางเปนรูปธรรมในป พ.ศ.๒๔๙๔ ภายใตพระราชบัญญัติ
จัดตั้งศาลคดีเด็กและเยาวชน พ.ศ.๒๔๙๔ และพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีเด็กและเยาวชน

พ.ศ.๒๔๙๔ และในปเดียวกันไดมีการจัดตั้งศาลคดีเด็กและเยาวชนขึ้นเปนครั้งแรก โดยมีหนวยงานสําหรับ

พิเคราะห ฝกอบรม และสงเคราะหเด็ก เรียกวา “สถานพินิจและคุมครองเด็กและเยาวชนกลาง” โดยมี
วัตถุประสงคเพื่อเปนเครื่องมือของศาลคดีเด็กและเยาวชนกลางในการปฏิบัติตอเด็กและเยาวชน

หลังจากนั้นไดมีการแกไขเปนพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลเยาวชนและครอบครัวและ

วิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.๒๕๓๔ เริ่มมีการวางหลักในกระบวนการยุติธรรมเกี่ยวกับ
คดีเด็กและเยาวชนที่กระทําผิดแยกออกจากคดีผูใหญกระทําผิด โดยมีวิธีการพิเศษสําหรับเด็กและ

เยาวชนที่กระทําผิดแทนการลงโทษทางอาญา เนื่องจากมิไดประสงคที่จะพิจารณาพิพากษาลงโทษเด็ก

และเยาวชนเทานั้น แตมุงเนนที่จะคนหาสาเหตุแหงการกระทําผิดเพื่อแกไขปรับปรุงลักษณะนิสัย
ความประพฤติของเด็กและเยาวชนแตละคนแตกตางกันออกไปตามสภาพปญหา และตอมามี

การปรับปรุงแกไขกฎหมายใหม คือ พระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณา

คดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.๒๕๕๓ และใหมีผลบังคับใชเมื่อวันที่ ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๕๔ มีหลักการ

๘ คู่มือปฏิบัติงาน
การด�าเนินงานตามมาตรการพิเศษ