Page 216 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๑-๒๕๖๑-กฎหมายฯ

´ØžÒË

หนังสือเรื่อง Predictably Irrational ตอบปญหาขางตนดวยผลสรุปจากการ

๒๑
ทดลองเรื่องการโกง ที่นาสนใจมากคือ เมื่อมีโอกาสใหโกง คนที่ถือตัววาซื่อสัตยสวนใหญ
ก็โกงทั้งนั้น แตคนสวนใหญโกงกันคนละเล็กนอย และไมโกงมากขึ้นแมทางจะสะดวกใหโกง
มากขึ้นก็ตาม อันแปลวาคนสวนใหญถูกบางอยางในใจเหนี่ยวรั้งไวไมใหโกงอยางไมบันยะบันยัง

ซึ่งบางอยางนี้ศาสตราจารยอารีเอลีอธิบายวาก็คือคุณธรรมความซื่อสัตยนั่นเอง

อยางไรก็ตาม มาตรวัดความซื่อสัตยของเรามีกลไกการทํางานที่คอนขางประหลาด
กลาวคือ มันจะทํางานก็ตอเมื่อเรานึกถึงความผิดครั้งใหญๆ เชน การแอบเอาของใชจาก

สํานักงานมาใชสวนตัวจํานวนมาก แตมันจะไมทํางานหากเรา “ยืม” มาใชเพียงไมกี่ชิ้น และ
มาตรวัดนี้จะทํางานอยางแข็งขันมากหากเปาหมายของการโกงนั้นคือเงิน ซึ่งหมายความวา

หากมีเงินเปนเครื่องลอตาลอใจ เราจะมีความยับยั้งชั่งใจหรือตะขิดตะขวงใจสูงมาก แตถา
เปลี่ยนจากเงินเปนสิ่งของหรือมีกลไกที่ทําใหเงินอยูหางจากการโกงออกไป คือการโกงนั้น

ไมทําใหไดเงินสดในทันที เชน การปลอมตัวเลขผลประกอบการของบริษัทเพื่อประโยชน
เรื่องราคาหุน การตั้งเรื่องเบิกคาใชจายเท็จ การนําอุปกรณในสํานักงาน (หรือเอาเวลางาน)

ไปใชสวนตัว และการใชเสนสายในการทํางาน เปนตน ในเรื่องที่ไมเห็นเงินชัดเจนเชนนี้
ระดับศีลธรรมของเราจะลดลง เนื่องจากเราจะมีเหตุผลสารพัดมาอธิบายวาเพราะเหตุใด

การกระทําของเราจึงไมใชการโกง และยิ่งถาเงินอยูไกลสายตาเราไปมากเทาไร ความสามารถ
ในการหาเหตุผลเขาขางตนเองนั้นจะยิ่งเพิ่มมากขึ้นเทานั้น

ดวยเหตุนี้ เราทุกคนจึงลวนสุมเสี่ยงที่จะโกงหากมีโอกาส และจะยิ่งโกงไดงาย
ขึ้นหากไมใชการหยิบฉวยเงินไปไดในทันที เพราะเราอาจตกเปนเหยื่อของความคิดที่มุง

จะหาเหตุผลรองรับใหเราสบายใจในการโกงของเราได และยิ่งในสังคมที่ระบบอุปถัมภหรือ
ความเปนเครือขายพรรคพวกแข็งแรงดวยแลว “เหตุผล” ของเราก็จะยิ่งหนักแนนดวยตรรกะ

òñ. ໚¹¡Ò÷´ÅͧãËŒ¼ÙŒÃ‹ÇÁ¡Ò÷´Åͧμͺ¤íÒ¶ÒÁẺ»Ã¹Ñ õð ¢ŒÍ áÅŒÇÅÍ¡¤íÒμͺŧ㹡ÃдÒÉÍաἋ¹
«Öè§ÁÕ¤íÒμͺà©ÅÂäÇŒÍÂÙ‹áÅŒÇ (¼ÙŒÇÔ¨ÑÂàÃÕ¡Ἃ¹¹ÕéÇ‹Ò “¡ÃдÒÉ⡧”) áŌǨ֧¹íÒ¡ÃдÒÉ·Ñé§ÊͧãºÁÒÁͺãËŒ
¼ÙŒÇԨѫÖ觨Ш‹ÒÂà§Ô¹ãËŒμÒÁ¨íҹǹ¢ŒÍ·Õèμͺ¶Ù¡ «Öè§à§×è͹䢹Õé¡çàÍ×éÍãËŒ¼ÙŒμͺ¤íÒ¶ÒÁ⡧¤íÒμͺ䴌ÍÂÙ‹áÅŒÇ
áμ‹¼ÙŒÇÔ¨ÑÂÂѧ»ÃѺᡌà§×è͹ä¢à¾×èÍàÍ×éÍãËŒ¼ÙŒμͺ¤íÒ¶ÒÁÊÒÁÒö⡧¤íÒμͺ䴌§‹Ò¢Öé¹ÍÕ¡ ઋ¹ ãËŒ©Õ¡¡ÃдÒɤíÒ
μͺà´ÔÁ·Ôé§à¾×èÍãËŒäÁ‹àËÅ×ÍËÅÑ¡°Ò¹¡ÒÃ⡧ ËÃ×ÍäÁ‹¡çà¾Õ§ᤋà´Ô¹ÁÒËÂÔºàËÃÕÂÞã¹àËÂ×Í¡·ÕèμÑé§änj˹ŒÒˌͧμÒÁ
¨íҹǹ¢ŒÍ·Õèμͺ¶Ù¡ä»ä´Œàͧ â´ÂäÁ‹μŒÍ§ºÍ¡¤Ðá¹¹ãËŒ¼ÙŒÇԨѷÃÒºáμ‹Í‹ҧ㴠·Ñé§ËÁ´¹Õé¡çà¾×èÍ·´ÊͺNjÒËÒ¡ÁÕ
¡ÒÃແ´ãˌ⡧áÅŒÇ ¤¹¸ÃÃÁ´ÒÊÒÁÑÞ·Ñé§ËÅÒ¨Ð⡧ËÃ×ÍäÁ‹ «Ö觼šÒ÷´Åͧ¡çÊÃػ䴌NjÒÁÕ¡ÒÃ⡧¨ÃÔ§.
Í‹Ò¹ÃÒÂÅÐàÍÕ´¡Ò÷´Åͧ䴌㹠Nina Mazar and Dan Ariely, “Dishonesty in Everyday Life and Its
Policy Implications,” Journal of Public Policy and Marketing (2006).

มกราคม - เมษายน ๒๕๖๑ ๒๐๕