Page 233 - Liver Diseases in Children

การบาดเจ็บของตับจากยา 223

pthaigastro.org
เมแทบอลิซึมของยำ (drug metabolism) glucuronosyltransferases, epoxide hydrolase,
sulfotransferases, N-acetyltransferases
กระบวนการเปลี่ยนแปลงยาเมื่อเข้าสู่ร่างกาย
ี
ประกอบด้วยการดูดซึม (absorption) การกระจาย การเปลี่ยนแปลงใน phase น้ท�าให้ยาเปลี่ยนจากรูปแบบ
ึ
้
้
่
่
ั
(distribution), metabolize และการขบถายยาออก ทีไม่ละลายน�ากลายเป็นรูปแบบที่ละลายน�าได้ ซ่งลด
ั
�
จากร่างกาย (excretion) โดยตับมีบทบาทสาคญ ความเป็นพิษและถูกขับถ่ายออกจากร่างกายต่อไป
ในเมแทบอลิซึมของยาเกือบทุกชนิด ยาส่วนใหญ่ 3. Phase 3 เป็นระยะที่ยาถูกขับถ่ายออกทาง
ละลายในไขมันจึงจ�าเป็นต้องผ่านกระบวนการ น�้าดีหรือปัสสาวะ
ี
ขจัดพิษ (detoxification) เปล่ยนให้เป็นรูปแบบที ่ ระบำดวิทยำ
้
�
ี
ละลายน�า และถูกขับถ่ายออกจากร่างกายทางน้าด การศึกษาของ DILIN รายงานผู้ป่วย DILI อายุ
หรือทางปัสสาวะ 2-18 ปี จ�านวน 30 ราย พบเป็นเพศหญิงร้อยละ 70
เมแทบอลซึมของยาแบ่งได้เป็น 3 phase ยาที่เป็นสาเหตุประมาณร้อยละ 50 คือ ยาปฏิชีวนะ
ิ
(รูปที่ 12.1) ดังต่อไปนี้ 3 (minocycline ซ่งใช้ในการรักษาสิวพบบ่อยที่สุด) 2
ึ
่
1. Phase 1 ประกอบด้วยปฏิกิริยาต่าง ๆ ได้แก ยากันชักร้อยละ 20 ยารักษา attention deficit
oxidation, reduction, hydrolysis, dealkylation และ hyperactivity disorder ร้อยละ 13 ยาแก้ซึมเศร้า
ี
dehalogenation การเปล่ยนแปลงของยาใน phase ร้อยละ 7 และสมุนไพรร้อยละ 3
นี้อาจท�าให้ได้ unstable reactive metabolite (toxic Kumar และคณะรายงานผู้ป่วย DILI อาย ุ
intermediate) หากมีการสะสมของสารเหล่านี ้ น้อยกว่า 18 ปี ในประเทศอินเดียจ�านวน 36 รายพบว่า

ิ
ิ
ปรมาณมากภายในตับจะท�าให้เกดการบาดเจ็บของตับ ยาที่เป็นสาเหตุบ่อย คือ ยาทีใช้ในการแพทย์แบบ
่
ปฏิกิริยาต่าง ๆ ใน phase น้ส่วนใหญ่อาศัย cytochrome ผสมผสานหรือทางเลือก (complementary and
ี
P450 (CYP450) isoenzymes ซ่งประกอบด้วย alternative medicines, CAMS) ร้อยละ 39 และ
ึ
่
็
โปรตีนและ heme เอนไซม์ CYP450 ถูกแบงเปน ยารักษาวัณโรคร้อยละ 33 พบมีการด�าเนินโรคเป็น
family และ subfamily ต่าง ๆ โดยอาศัยความเหมือน DILI เรื้อรังร้อยละ 14 และเสียชีวิตร้อยละ 11 4
�
ของลาดับกรดอะมิโน (amino acid sequence) และ Shi และคณะรวบรวมรายงาน DILI ในเด็ก
ด้วยความหลากหลายดังกล่าวท�าให้แต่ละบุคคลมี จากประเทศสหรัฐอเมริกา จีน อินเดีย และ VigiBase
การตอบสนองต่อยาหรือเกิดผลข้างเคียงจากยา ขององค์การอนามัยโลก ซึ่งประกอบด้วย 95 ประเทศ

แตกต่างกัน ที่รายงานปฏิกิริยาไม่พึงประสงค์จากยา (adverse
2. Phase 2 ระยะนี้ยาถูกเปลี่ยนแปลงใน drug reactions) เข้ามาท่ VigiBase พบ DILI
ี
5-8
ไซโทพลาซึมของเซลล์ตับ โดยการควบคู่ (conjugation) ในเด็กประมาณร้อยละ 1 ของรายงานปฏิกิริยาไม่พึง
ั
กบกลูทาไทโอน (glutathione) กลุ่มเมทิล หรืออะเซทิล ประสงค์จากยาจากทุกกลุ่มอายุ และเป็นสาเหตุของ
(methyl or acetyl groups) โดยการท�างานของ ตับวายเฉียบพลันในเด็กประมาณร้อยละ 20 อัตรา

เอนไซม์ต่าง ๆ ได้แก่ glutathione S-transferases, ตายของ DILI ในเด็กประมาณร้อยละ 4-31