Page 43 - Neşide Dergisi 6.Sayı

Deneme

Okuryazarın

Eğitimi

Vildan SERT*

il edinme konusunu ele aldığınızda sırasıyla okuma yazmaya ilişkin geliştirilen olumlu tutum-
Ddinleme, konuşma, okuma ve yazma bece- ları kapsayan bir kavramdır ve çocuğun okuma
rilerinin gelişmesiyle karşılaşırsınız. Genel olarak konusunda hazır bulunuşluk seviyesini arttırma-
ebeveynler çocuğun konuşma becerilerini olduk- sına, alışkanlık kazanmasına bir ön koşul olarak
ça önemseyerek çıkardığı sesleri anlamlandır- değerlendirilebilir. Bu dönemde evlerde bulunan
maya ve erken yaşta konuşmanın üstün yetenek kütüphanelerin ve anne babanın geliştirdiği oku-
olduğuna inanır. Oysa bu, dil gelişiminin yalnızca ma alışkanlıklarının sürece fazlasıyla etki ettiğini
bir parçası olmakla beraber bireyin kendini ifade söyleyebiliriz. Evinde kütüphane bulunan bir ço-
edebilmesi ve iletişim kurabilmesi için yeterli de- cuğun kitaplarla kurduğu ünsiyet sağlam ve ka-
ğildir. Dil ediniminin sonraki safhaları olan okuma lıcı olacaktır. Anne babanın elinde kitap gören
ve yazma kabiliyetleri de bu gelişimin tamamla- bir çocuk ise bunu yaşamın bir parçası olarak al-
yıcı unsurlarıdır. Lâkin ne acıdır ki çocukların oku- gılayarak “boş zamanlarında kitap okuyan” değil
ma yazmayı öğrenmesiyle beraber dil kazanımı- “kitap okumaya zaman ayıran” biri olmaya gayret
nın tamamlandığı inancı, yaygın bir yanılsamadır. edecektir. Hal sâridir, bulaşıcıdır. Ebeveynin ki-
Bizi bekleyen asıl soru(n), bu aşamadan sonra ne tapla hemhal olması çocuğa da sirayet edecektir.
yapılması gerektiği konusudur ki bu da okuma Yine aynı dönemde çocuğa okunan kitaplar onu
kültürünün nasıl kazanılacağına denk düşer. Bu edebiyat dolayısıyla sanatın büyülü dünyasıyla ta-
kültürün oluşmasında, verilecek okuma eğitimi- nıştıracak, kelime dağarcığını geliştirirken hayata
nin etkisi büyüktür. dair tecrübeler kazanmasını sağlayacaktır. Ekle-

O halde okuma eğitimi ne zaman verilmelidir, ne-
leri kapsamalıdır?

Sanılanın aksine, okuma eğitimi çocuğun okuma
yazma öğrenme sürecinden evvel, anne karnında
ona okunan masallar, öykülerle başlar. Bebeklik
çağında, görsel hafızasına hizmet eden resimli
kitaplarla devam ederken okul öncesi dönemde
tekerleme, şiir, masal gibi farklı edebi türlerle
tanışarak erken okuryazarlık becerileri kazanma-
sıyla gelişir. Erken okuryazarlık becerileri, yazının
işlevinin bilinmesi, ses farkındalığı, sözdizimi,

* Avcılar Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi Müdür Yardımcısı. Yazar.

41