Page 38 - Neşide Dergisi 6.Sayı

Özgür müyüz?

Mehmet ÖZGER*

nsan fıtratında özgürlük var mıdır? İnsan ne ka- Kelimeler de kavramlar da hiçbir zaman masum
İdar özgürdür? Özgürlük nerede başlar, nerede olmadı. Her zaman bir düşünceyi ve niyeti barın-
biter? Antik Yunan felsefesinden itibaren en çok dırdı. Özgürlük, 1789 yılından beri köle olmama
tartışılan konulardan biri olan özgürlük, modern durumundan başka anlamlara gelecek şekilde
insanın en büyük yanılgıları arasında yer alır. Halk kullanıldı. Günümüzde de özgürlük özellikle
arasında başkasının sınırlarını ihlal etmeden dile- gençlerin çok dillendirdiği bir kavram olarak önü-
diğini yapabilmek olarak kabul edilen özgürlük müzde duruyor. Hepimiz özgür olmak istiyoruz.
tanımı, bugün her şeyi dilediğince yapabilmek Peki, özgür olunca yeni ve yaşanabilir bir dünya
şeklinde değişmiş görünüyor. Neoliberal düşün- mı inşa edeceğiz, insanlığı mı kurtaracağız? Ne
cenin yansıması olan modern öğretilerin tamamı yapacağız? Tarkovski, Nostalji filminde şöyle der:
insana sınırsız özgürlük vadediyor. Ahlakın, etiğin
“Siz erkekler hep özgür olmak istersiniz. Özgür
saf dışı edildiği günlerden geçiyoruz bugün. “Ve-
olduğunuzda da ne yapacağınızı bilemezsiniz.”
lev ki…” ile başlayan her cümle kutsal kabul edi-
İşte özgürlükle ilişkimiz tam olarak böyledir.
len şeyleri yerinden edip özgürlük sınırını geniş-
letiyor. Peki, sınırları genişleyen özgürlük insana Sorunun başka bir tarafı ise neye ve kime karşı öz-
ne vaat ediyor? Huzur mu, mutluluk mu, ruhsal ve gür olmak istiyoruz? Ana babaya karşı geleneğe
psikolojik tatmin mi? karşı, toplumsal normlara, iktidara karşı özgürlük?
Sözün burasında özgürlük meselesinin ortaya
İnsanlık tarihinin en önemli olaylarından biri Fran-
çıktığı Avrupa’ya bakmakta fayda var. Avrupa’da
sız İhtilali’dir şüphesiz. Bu ihtilal, üç önemli kavra-
gençler on sekiz yaşına geldiği zaman ayrı eve
mı hayatımızın orta yerine bırakıvermiştir: Özgür-
çıkmak isterse ebeveynleri onlara karışmaz. Ne
lük, eşitlik ve kardeşlik. Batılılar her üç kavramı da
var ki bunun bir bedeli vardır. Aile tek başına
kendi toplumlarının faydası için ortaya atmışlar-
yaşamak isteyen gence der ki ekonomik olarak
dır. Batı, kendi dışındaki milletlere tıpkı Roma’nın
da tek başına olacaksın. Bu genç çalışarak kendi
diğer milletlere bakışında olduğu gibi “barbar”
olarak bakmıştır. Özgürlük de aslında Batı’nın ekmeğini çıkarmak zorundadır. O zaman özgürlü-
kendi özgürlüğüydü. Tüm dünyayı şekillendiren ğün bir de bedeli vardır. Bu bedeli ödemeden öz-
Batı, daha kolay yönetmek için başta Orta Doğu gür olmak isteği ise tamamen anlamsızdır ve akla
olmak üzere Batı dışı toplumların krallık rejimiyle sığmaz. Gençlerin çoğu özgürlüğü ister ancak
yönetilmesini teşvik etti. Daha sonra da özgürlük bedeline katlanmak istemez. Bizde bu bedelden
ve demokrasi götürme adına birçok ülkeyi işgal kaçma isteği Batı’dan çok daha fazladır. Özgürlük
etti. Kendi seçtiği diktatörleri yıkıp yine kendi seç- için önce düşünmek gerekir. Ancak düşünmek de
tiği demokrasi (!) savunucusu liderleri başa getir- bedel isteyen zahmetli bir eylemdir. İnsanların
di Batı. Bu süreçte milyonlarca insan özgürlük adı- birçoğu sorumluluk almamak adına hiç düşün-
na katledildi. Özgürlüğün aslında hiç de özgürlük meksizin itaat etmeyi yeğler. Çünkü düşünmek,
barındırmadığına şahit olduk hep birlikte. özgürlük gibi sorumlu olmayı da yedeğinde taşır.

* Şair, Yazar.

36