Page 71 - Neşide Dergisi 6.Sayı

DOSYA

Saymanın Kökeni ve

Akıllı Algoritmalar Çağı

Hüseyin Sezer İFLAZOĞLU*

“Bir çift kuş ile iki günün her ikisinin de iki sayısına
örnek olduğunu anlamak çağlar sürmüş olmalı”
Bertrand Russell**

aşadığımız çağda insanlığın, varoluşun- ladı. Doğal sayılar, tam sayılar, rasyonel ve ir-
Ydan bu yana elde ettiği çeşitli birikimler rasyonel sayılar, reel sayılar, karmaşık sayılar
bizlere hayatın doğal bir parçası gibi gelir. gibi sayı kümeleri, sonsuzluk kavramı, sonsuz
Örneğin 1900’lerin başında bir otomobil gör- küçük ve büyük yaklaşımları sayılarla ilgili teo-
mekle bugün bir uzay aracını yanı başımızda rilerin araştırma alanları olarak geçmişten gü-
görmenin aynı etkiyi yaratacağı söylenebilir. nümüze gelen süreçte geliştirildi.
Benzer olarak doksanlardaki cep telefonu al-
gısı ile şu anki akıllı telefonlar dünyasına do- Başlangıç noktamıza geri dönecek olursak,
ğan nesillerin cep telefonuna bakışları arasın- peki nereden geldi bu sayılar?
daki farklılıkları gözlemleyebiliriz. Matematik
Sayıların ortaya çıkışına dair türlü teoriler olsa
ile insanoğlunun ilişkisi de buna benzer şekil-
de gelişmiştir. Sayıların olmadığı bir dünyayı da genel olarak kabul gören yaklaşım sayma-
ya duyulan ihtiyaçtır. Her gün onlarca defa
hayal etmek çağımızın bireyleri için anlaşıl-
saymaya ihtiyaç duyarız. Günümüzde bunu
ması zor bir uğraştır. Oysa sayıların birbirinin
ardılı olarak dizilmesi bize ne kadar doğal ge- bizim için yapan yazılımlar, akıllı uygulamalar
liyor değil mi? Bir iki üç dört şeklinde sonsuza olsa bile sayma eylemi hâlâ çok sevdiğimiz
kadar gidebilen bir aritmetik dizilim küçük ço- bir arkadaşımız kadar yakındır bize. Peki say-
cukların bile çabucak kavrayabileceği kadar ma, sayı sembollerinin henüz keşfedilmediği
sadedir. Peki, sahip olduğumuz teknolojilerin bir dünyada nasıl başladı? Çeşitli kaynaklara
odağındaki tüm bu matematiksel sistem nasıl göre sayma karşılıklı eşleme (mütekabiliyet)
ortaya çıktı? fikri ile filizlenmiştir. Bu eşleme fikrini, say-
mak istediğimiz nesnelerin miktarı ile başka
Günümüzde kullandığımız ve yeni geliştirme- nesnelerin miktarları arasında basit bir örüntü
lere imkân veren matematiksel sistemin nasıl kurmak gibi düşünebiliriz.
inşa edildiğine dair bakılması gereken ilk yer
doğal olarak sayıların keşfedilmesidir. Çün- Örneğin bir sınıftaki öğrencilerle sınıftaki sı-
kü matematik evreninde somut olan bilgiyi raları ayrı iki nesne topluluğu olarak gruplan-
simgelerle ifade ederek soyut hale getirme dıralım. Her öğrencinin bir sıraya yerleşeceği
becerilerimiz sayıları kullanabilmemizle baş- durumda bu topluluklardaki elemanları say- YAPAY ZEKÂ

* Avcılar Anadolu Lisesi Matematik Öğretmeni.
** Britanyalı matematikçi, filozof, tarihçi, toplum eleştirmeni.

69