Page 72 - Neşide Dergisi 6.Sayı

DOSYA

madan iki grubun da eleman sayıları hakkın- Mısır medeniyeti hiyerogliflerinde oldukça
da bir bilgiye sahip olabiliriz. Sınıfta oturacak gelişkin cebirsel çözümlemelere rastlanmak-
hiç yer kalmadıysa sıra sayısı ile öğrenci sayısı tadır. Kültürler arası ilişkiler, ticaret, savaşlar,
arasında bir eşitlik olduğunu, ayakta öğrenci göçler gibi sebeplerle matematiksel bilginin
kaldıysa öğrenci sayısının sıralardan fazla ol- eski çağlarda nasıl paylaşıldığına dair güç-
duğunu, boşta sıra kaldıysa öğrenci sayısının lü kanıtlar bulunmaktadır. Daha sonrasında
sıralardan az olduğunu sayım yapmadan an- Yunan medeniyetinin katkıları, Roma döne-
lamamızı sağlayan kavrayışa karşılıklı eşleme mi sayma yöntemleri ile Hindistan ve Arap
(mütekabiliyet) ilkesi denir. coğrafyalarında birbirinden bağımsız olarak
ortaya çıkan matematiksel yaklaşımlar sayılar
Sayıların sembolik olarak kullanılmasına baş- ile doğayı anlayabilme arasında ilişki kurma
lanmadan önce tarım ürünlerinin, hayvan sü- fikrini desteklemiştir.
rülerinin, askerlerin sayısı bu şekilde karşılıklı
eşleme yöntemi ile kayıt altına alınmıştır. Bu Karşılıklı eşleme ile başlayan sayma, matema-
eşlemeyi kaydedebilmek için çetele tutma, tiksel becerilerimizi geliştirmemiz konusunda
çakıl taşları kullanma gibi çeşitli yöntemler sağlam bir temel oluşturmamızı sağladı. İn-
geliştirilmiştir. Bunun örneğini arkeolojik ka- sanlığın saymaya olan ihtiyacı sayesinde uzun
zılarda ulaşılan çeşitli bulgularda görebiliriz. deneme yanılma süreçleri sonunda şu an kul-
Bunlardan biri olan Madagaskar’da eski çağ- landığımız sayı sistemine ulaşıldı. Bu sistem
larda kullanılan bir asker sayma yöntemini in- sayesinde matematiğin gelişmesi için gerekli
celeyelim. Askerlerin kapıya benzeyen dar bir olan asgari koşullar hazırlanmış oldu. Zamanla
geçitten geçirildiğini hayal edin. Bu yönteme gelişen matematiksel bakış ile yeri geldiğinde
somuttan soyut zemine taşıyabileceğimiz me-
göre geçitten geçen her bir asker için bir tane
çakıl taşı bir torbaya ve torbada biriken her on totlar, yeri geldiğinde soyut düşünceleri so-
mutlaştırabileceğimiz uygulamalar keşfedildi.
taş için başka bir çakıl taşı ikinci bir torbaya
Böylece matematik, evrenin işleyişi ve doğayı
atılır. Birinci torba şu an kullandığımız sayı sis-
anlamada tüm pozitif bilimlerin ortak dili ola-
temindeki birler basamağını, ikinci torba ise
rak anahtar unsur haline gelmiştir.
tahmin edebileceğiniz gibi onlar basamağını
simgelemektedir. Daha sonra ikinci torbada
biriken çakıl taşları on tane olduğunda bu Sayıların İzinden Algoritmaların Dünyasına
grubu simgeleyen yeni bir çakıl taşı üçüncü Yolculuk
bir torbaya atılır ve bu torba da yüzler basa- Bilgisayar yazılımlarının sayı tabanlı olması
mağını simgeler. Bu şekilde sayma işlemi bü- bilgisayarlarla olan iletişimimizi matematik-
tün askerler bir çakıl taşıyla eşleştirilene kadar sel bir dil üzerinden kurulması sonucunu do-
devam eder. ğurmuştur. Bu dil içerisinde çeşitli matematik
formüllerinin kullanıldığı kodlama olarak ad-
Karşılıklı eşleme matematiği sembolleştirme
landırılan yazılım geliştirme dilidir. Bilgisayar
konusunda büyük bir ilk adım olmuştur. Bu
yazılımlarının (programlarının) temelinde be-
ilk adım sayesinde el ya da ayak parmakla-
lirli görevleri anlamlandırmak için kullanılan
rını kullanarak sayma, çetele tutma, abaküs
matematiksel kodlar bulunur. Kodlar sayesin-
kullanma gibi yöntemler yüzyıllar boyunca
de bir işi yapabilecek komutları fark eden ve
sayma ihtiyacını karşılamıştır. Günümüzün ge-
varoluşu gereği komutları yerine getirebilme
lişmiş matematiksel düzeyine gelene kadar
kabiliyeti olan “akıllandırılmış” algoritmalar
karşılaşılan problemler, kazanılan başarılar, geliştirilebilmektedir. Algoritma belki de ya-
YAPAY ZEKÂ olabilir. Bu sebeple saymanın başladığı nokta birisidir.
elde edilen keşifler sayfalarca yazının konusu
şadığımız yüzyılın en önemli kavramlarından
olan karşılıklı eşleme yöntemine ilkel aritme-
Biraz daha detaylandırmak gerekirse algorit-
tiğin bilinen ilk adımı diyebiliriz. Daha sonra
sayıları sembolize eden çeşitli gösterimler or-
ma; herhangi bir konuya ait soruyu çözmek ve
taya çıkmış ve dönemsel olarak dünyayı etki-
dizi metodolojik adımdır. Sadece hesap yap-
si altına almıştır. Sümer kil tabletlerinde, eski çeşitli kararlar verebilmek için kullanılan bir

70