Page 67 - Neşide Dergisi 6.Sayı

DOSYA

olarak kullanan bazı işyerlerinde çalışanlar Zihin sahibi bir yapay zekâ, sensörler ve
için oldukça yabancılaştırıcıdır. Açıktır ki, be- mantıksal çıkarımlar kullanarak duyular yo-
lirli üretim ilişkilerinde siberuzaydaki faaliyet luyla bilgileri elde edebilir ve bu bilgiler
özgür veya yaratıcı değildir, işyeri ve serma- yardımıyla da bir bilgisayarı çalıştırabilir. İn-
ye tarafından kontrol edilir. Ayrıca, şüphesiz sanın tanımlayıcı özelliklerinden biri olduğu
birçok genç okula, akran sosyal gruplarına ve
düşünülen Kartezyen ikilik yapay zekânın da
çevrelerindeki dünyaya ciddi şekilde yabancı-
özelliğidir. 7
laşmış ve siber uzayda kaybolmuştur. Açıkça-
sı, yaratıcı kişisel gelişim ve tatmin için diğer Bilgisayar teknolojisi geliştikçe insan beynine
insanlarla önemli miktarda somut bedensel yakın bir zekâ geliştirme çabası artmaktadır.
etkileşim gereklidir ve siber uzayda çok fazla
Akıl ile üretilmiş teknoloji ile bir organik bir
zaman harcamak ve diğer insanlarla ilişki kur-
oluşum olan beyin arasındaki yarışma devam
mamak bireysel gelişim için zararlı olabilir.” 4
etmektedir. Oysa insan beyni çok kompleks
bir organdır. Teknoloji ile ona yaklaşma ça-
Günümüze gelindiğinde bu eleştirilerin bil-
baları sürmektedir. Bu makalede insan bey-
gisayar kültürü konusunda da yapıldığı gö-
ni yapımı, dijital bir çalışma olan yapay zekâ
rülmektedir. Sözlü kültürün geleneklere bağ-
çabaları üzerinde durulmaktadır. Yapay zekâ-
lı olduğu, yazılı kültürün ise kendi kalıplarını
nın dijital bir ürün olduğunun altı çizilmelidir.
yarattığı, bilgisayar kültürünün ise kültürün
Çünkü insan beyni canlı bir varlıktır. Düşünme
geçmişi ve geleceği ile ilgilenmek yerine şu
anı yaşadığı ve onu gösterdiği görülmektedir. eylemi analog bir yapı içerisinde gerçekleş-
Yazı, söz gibi yaşamaz. Yazılmıştır ve artık ora- tirilmektedir. Dijital üretim “varlar ve yoklar”
da durur. Platon, “Phaidros” ve “Yedinci Mek- yani “bir ve sıfır” ile inşa edilmiş sayısal bir
tup” yapıtlarında ses ile yazı ayrımını şu şekil- sistemde gerçekleştirilmektedir. Tamamen
de yapmıştır. Phaidros’ta Platon, Sokrates’in insan beyni yapımı olan sayısal ifadelerin bir
ağzından yazının insani olmadığını, gerçekte araya getirilip mantıksal kurulumuyla bilgisa-
sadece insan zihninde var olan düşünceyi di- yar üretimi gerçekleştirilmiş olur. Bu bilgisa-
lin dışında kurmaya çalıştığını ve yazının bir yar ürünlerini günümüzde her alanda kullanıl-
nesne olduğunu, sonradan imal edilmiş olan maktadır. Her teknolojik araca giren bilgisayar
bir ürün olduğunu söyler. İkinci olarak yazı- donanım ve yazılım olmak üzere iki bileşen
nın belleği çürüttüğünü ve zihni zayıflattığını plan bulunmaktadır. Donanım işlemci, hafı-
ifade eder. Üçüncü olarak yazının temelde, za bilgisayar ilk harekete geçiren BIOS adını
anında yanıt vermemesi bir eksikliktir. Yani ya- verdiğimiz bileşenleri ile sabit sürücü ekran
zıya bir şey soramayız ve yanıt alamayız. Dör- kartı, ses bileşenlerinden oluşmaktadır. BIOS
düncüsü, yazılı kelimenin kendini bu neden- adını verdiğimiz bileşen de bulunan yazılım
le savunamaması ve insanla laf söz alışverişi aracılığıyla bilgisayar başlatılmaktadır. Sabit
5
yapamamasıdır . Bu yönüyle yazı edilgen ve sürücüden işletim sistemi hafızayı aktarılmak-
6
kendi gerçekdışı, yapay dünyasına kapalıdır. ta ve bilgisayar artık kullanılmaya hazır hale
Günümüzde bilgisayarlar yoluyla hem söz gelmektedir. İşletim sistemi aracılığıyla çeşitli
hem de yazı bir dönüşüm geçirmiş, insan bey- programlar yüklenmekte ve çalıştırılmaktadır.
nini taklit eden makineler ve bu makinelerde Bu programlardan bir tanesi olan yapay zekâ
işleyen yazılımlar üretilmiştir. Bu yazılımların yazılımlarıdır. Bu yazılımlar insan beyninin
hedefi insan beynini aşan oluşumlar meydana işlevine yakın algoritmaların birleşiminden
getirmektir. oluşmaktadır.

4 Kellner, a.g.e,, s.: 11.
5 Platon (2017) “Phaedrus, Berkeley Anachist Study Group”, http://sfbay-anarchists.org/wp-content/uploads/2013/07/Plato-Phaedrus. YAPAY ZEKÂ
pdf, Erişim Tarihi: 22.04.2022ş s.: 527-555.
6 Ong, a.g.e, s.: 98.
7 Topal, C. (2017) “Alan Turing’in Toplumbilimsel Düşünü: Toplumsal Bir Düş Olarak Yapay Zekâ” DTCF Dergisi 57.2 (2017): 1340-
1364, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2153779, S.: 1353.

65