Page 159 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

bulunmuştur (Erkan ve ark., 2008). Çürümelerin engellenmesinde son yıllarda kullanımı artan
bir diğer uygulama ise ozon uygulamasıdır. Ozon uygulaması bahçe ürünlerinde genel olarak

depolama atmosferinin temizlenmesinde veya çürümelerin kontrolünde kullanılmaktadır.

Çilekte yapılan bir çalışmada 2, 4 ve 8 ppm ozon dozları denenmiş, kalite korunumu ve
çürümelerin engellenmesinde 4 ppm dozunun daha etkili olduğu belirtilmiştir (Zhang ve ark.,

2011). Ozon tek başına etkili olmakla birlikte çilek meyvesinde klor dioksit ve ultrasound ile

kombine uygulamaları çürümelerin azaltılması ve depolama süresinin uzatılmasında daha etkili

bulunmuştur (Aday ve Caner, 2014).

Çilekte meyvelerinde yapılan bir diğer uygulama ise 1-metilsiklopropen (1-MCP)

uygulamasıdır. 1-MCP uygulamasının çilek meyvesinde etkileri doz, çeşit ve uygulama zamanı
-1
gibi faktörlere göre farklı etkiler gösterebilmektedir. ‘Camarosa’ çilek çeşidinde 1 µl L
dozunda 1-MCP’nin muhafaza süresinin uzatılmasında etkili olduğu belirtilmiştir (Modares ve
ark., 2010). Çilek meyvelerinin muhafazasında yapılan bir diğer uygulama ise yenilebilir film

kaplama uygulamalarıdır. Yenilebilir film kaplamaları su kaybının azaltılması ve çürümelerin

engellenmesinde kullanılmaktadır. Yenilebilir film ve yağ asitleri tek başına uygulandığı gibi
kombinasyon şeklinde de uygulanabilmektedir. Polisakkarit bazlı (nişasta, karajenan ve

kitosan) film kaplama uygulamalarının özellikle karajenan ve kalsiyum karışımlarının meyve

sertliğini korumada etkili olduğu belirtilmiştir (Ribeiro ve ark., 2007). Yine farklı bir çalışmada
ise sodyum aljinat ve pektin bazlı kaplama materyalleri uçucu yağlarla birlikte denenmiş ve

depolama süresini uzatmıştır (Guerreiro ve ark., 2015). Ancak yenilebilir film kaplama
uygulamalarının pratiğe aktarılmasında ürünün tüm yüzeyinin kaplanması, kuruma ve

uygulama zorlukları bulunmaktadır. Bu tarz uygulamalarda hasat öncesi uygulama etkinliği
daha ön plana çıkmaktadır. Yenilebilir film kaplama uygulamalarının pratiğe aktarılması için

detaylı çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Sonuç ve öneriler

Çilek meyvesi hasat sonrası ömrü oldukça kısa olan ürünlerinden birisidir. Bu üründe
hasat sonrası ara kademelerde kayıp oranları %20-50 arasında değişmektedir. Diğer bahçe

ürünlerinde olduğu gibi çilekte de hasat sonrası kalitenin korunması ve kayıpların azaltılması

ülke ekonomisi açısından son derece önemlidir. Üretilen meyvelerin en az kayıp ile tüketilmesi
doğal kaynakların etkin ve sürdürülebilir kullanımına da olumlu katkılar sağlayacaktır.

Çilekte hasat sonrası başarı için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

• Uygun kalite ve standartlarda üretilen çileklerin aynı kalitede tüketiciye ulaştırılması