Page 178 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

TARIM ÜRÜNLERİNİN KURUMA EVRELERİ

Materyal ile çevresi arasında nem transferi sona erene kadar süren kuruma sürecinde üç evre

izlenir (Şekil 1). Isınma evresi (1), kurutulacak materyalin sıcaklığının ortam sıcaklığına
yükselmesi için geçen süreyi içerir. Bu evrede geçen her birim zaman içinde buharlaşan su

miktarı, bir önceki zaman birimindekinden daha fazladır. Toplam kuruma süreci içerisinde
çok kısa sürdüğünden tarımsal ürünlerin kurutulmasında dikkate alınmayabilir.

Şekil 1. Kurutma işlemi sırasında kuruma hızının değişimi.

Sabit hızla kuruma evresinde (2), kurumakta olan materyalden birim zaman içinde
buharlaşan su miktarı sabit kalmaktadır. Bu evre süresince materyal yüzeyinin ince bir su

filmiyle kaplı kaldığı kabul edilir. Bu durumun gerçekleşebilmesi için, iç kısımlardan yüzeye

taşınan suyun geliş hızı ile yüzeyden ayrılan suyun buharlaşma hızı eşit olmalıdır.
Materyalin iç kısımlarından yüzeye su iletim hızı, buharlaşma hızına göre azaldığında, yüzey

üzerindeki su filmi yer yer ortadan kalkmaya başlar. Bu andan itibaren sabit hızla kuruma
evresi sona erer. Materyalin söz konusu andaki nemi kritik nem oranı olarak tanımlanır. Sabit

hızla kuruma evresi boyunca suyun buharlaşması, ürünün yüzeyinden serbest konveksiyon

yoluyla meydana gelir.
Azalan hızla kuruma evresi (3), materyalin nemi, kritik nem düzeyine ulaştıktan sonra başlar

ve denge nemine ulaşıncaya kadar sürer. Bu evrenin başlarında materyal yüzeyinden suyun
buharlaşması devam ederken, aynı zamanda, materyalin içinde de buharlaşma meydana

gelir. Materyalin nemi belirli bir değere indikten sonra yüzeyden buharlaşma tamamen sona

erer. Materyalin bu andaki nemi 2. kritik nem oranı olarak tanımlanır. Tarım ürünlerinin
kurutulması sırasında en önemli bölümü, azalan hızla kuruma evresidir. Bunun nedeni

olarak, çoğu ürünün hasat edilmeleri sırasındaki nemlerinin 1. kritik nem düzeyinden az
olması gösterilebilir.