Page 209 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

1 Dr., Çukurova Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, emraherayakca@gmail.com,
ORCID ID: 0000-0003-41905503.

Kaynak: FAOSTAT (2021). https://www.fao.org/faostat/en/#compare

Şekil 1’de Çin’in 1992 sonrası çilek üretimindeki hızlı yükselişleri dikkat çekmektedir.

2019’daki 3 milyon 222 bin ton üretimiyle dünyada lider konumda bulunan Çin, dünya çilek
üretiminin yaklaşık % 36.2’sini karşılamaktadır. Bu bakımdan Çin’i 1 milyon 21 ton

üretimiyle ABD ve 861 bin ton üretimiyle Meksika takip etmektedir. Türkiye ise 487 bin ton
üretimiyle dünya çilek üretiminde dördüncü sırada bulunmaktadır. Üretim miktarında

olduğu gibi üretim alanı bakımından da Çin dünyada lider pozisyondadır. Buna göre 2019’da
396 bin hektar olan dünya çilek üretim alanının 126 bin hektar alan ile yaklaşık % 32’sini

Çin oluşturmaktadır.

Çilek üretiminde küresel bazda yaşanan kayda değer artışlar uluslararası çilek
ticaretinde artışı da beraberinde getirmiştir. Uluslararası çilek ticareti taze ve dondurulmuş

çilek ticareti olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Buna göre 1979’da dünyada yaklaşık 183 bin
ton taze çilek ihraç edilirken, bu rakam 2019’da yaklaşık 939 bin ton olarak gerçekleşmiştir.

1980-2019 döneminde dünya taze çilek ihracatı yıllık ortalama % 4.65 oranında büyüme

performansı sergilemiştir. Yıllık büyüme rakamları incelendiğinde % 35 oranıyla 1987 yılı
dünya taze çilek ihracatının en fazla arttığı yıl olurken, 1981 yılı % 25 negatif büyüme

performansıyla dünya taze çilek ihracatının en fazla azaldığı yıl olmuştur. Dünya
dondurulmuş çilek ihracat miktarı ise 2019’da yaklaşık 724 bin ton olarak gerçekleşmiştir.

Bu bağlamda 2019 yılı itibariyle dünya taze ve dondurulmuş çilek ihracat miktarı 1 milyon

663 bin ton civarında bulunmaktadır.
Çilek ticaretinin gelişim dinamikleri üretim miktarı değişimlerinden önemli ölçüde

etkilenirken, ihracatın birim değerindeki değişimlerden de büyük oranda etkilenmektedir.
Taze çileğin ton başına ihraç edilen birim değeri 2001’deki 1477 $ seviyesinden 2019’da

2843 $ seviyesine ulaşarak bu dönemde yaklaşık % 92 oranında artmıştır. Dondurulmuş
çileğin ton başına ihracat birim değeri ise 2001’deki 775 $ seviyesinden 2019’da 1562 $

seviyesine yükselerek % 100’ün üzerinde bir büyüme performansı göstermiştir (TRADE

MAP, 2021). İhracatın birim değeri ihraç edilen çilek miktarıyla birlikte dikkate alındığında
çilek ihracatı parasal büyüklük cinsinden ifade edilebilmektedir. Buna göre 1979’da yaklaşık

247 milyon $ olan taze çilek ihracat değeri 1980-2019 döneminde yıllık ortalama % 7.12
oranında artarak 2019’da yaklaşık 2 milyar 737 milyon $’a ulaşmıştır (FAOSTAT, 2021).

2019’da dünya dondurulmuş çilek ihracat değeri ise yaklaşık 1 milyar 131 milyon $

seviyesinde gerçekleşmiştir (TRADE MAP, 2021). Dolayısıyla 2019’da dünyada 3 milyar
868 milyon $ değerinde taze ve dondurulmuş çilek ihraç edilmiştir. Buna göre ihracat ve

ithalat toplamının dünya gayri safi yurtiçi hasılası içerisindeki payı ile ölçülen ticarete