Page 109 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie
P. 109
109
Dưới ách thống trị tàn bạo của thực dân Pháp, nhân dân Đahômây “phải chịu cái
kiếp lầm than của người dân bản xứ, cái chế độ đã hạ con người xuống hàng con
vật và làm điếm nhục cho cái gọi là thế giới văn minh. Dân bản xứ, không nhịn
nhục được nữa, vùng lên. Thế là cuộc đàn áp đẫm máu được tiến hành”. Tình cảnh
đó và chính sách khủng bố đẫm máu đó chẳng riêng gì đối với Đahômây mà ở cả
Đông Dương và các thuộc địa khác của Pháp từng chịu chung số phận. Đủ thấy
công cuộc khai hoá đó là “đẹp đẽ và dịu dàng” biết chừng nào.
Tác giả kết luận: “Đấy, đức nhân từ của công cuộc khai hoá như thế đấy”.
- Báo cáo của mật thám Đêdirê. Bản chụp lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.
- Báo La Vie Ouvrière, ngày 30-3-1923.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.1, tr.
172 - 173.
Tháng 4, đầu tháng
Nguyễn Ái Quốc đăng quảng cáo nghề làm ảnh của mình trên báo La Vie
Ouvrière. Nội dung như sau:
“Xin giới thiệu với độc giả và bè bạn:
Mọi loại ảnh cũ, hoặc trích trong báo chí, v.v. đều có thể chụp lại, làm thành như
ảnh mới, ảnh kỹ thuật.
Giá từ 20 phrăng, do Nguyễn Ái Quốc số 3 đường Mácsê đê Patơriácsơ".
- Thu Trang: Nguyễn Ái Quốc ở Pari (1917 - 1923), Nxb. Chính trị quốc gia,
Hà Nội, 2002, tr. 315.
Tháng 4, ngày 2
Nguyễn Ái Quốc họp với Phan Văn Trường, Nguyễn Văn Ái, Nguyễn Văn Hai, ông
Lê Đức Long và ba người Việt Nam khác do ông Ái mời đến tại số 6 Vila đê
Gôbơlanh để bàn vấn đề thành lập một hội, lấy tên là Hội Thân ái.
Cuộc họp đặt vấn đề cần nhanh chóng lập Hội Thân ái và trao đổi ý kiến về vấn đề
chọn người làm chủ tịch.
Hội Thân ái được thành lập xong vào cuối tháng
4-1923, Chủ tịch hội là Trần Tiến Nam, Phó Chủ tịch là Lê Đức Long.
- Mật báo ngày 4-4-1923 của Đơ Viliê.
- Thu Trang: Nguyễn Ái Quốc ở Pari (1917 - 1923), Nxb. Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2002, tr.310.
Tháng 4, ngày 4
Nguyễn Ái Quốc, Phan Văn Trường, Nguyễn Thế Truyền và Nguyễn Văn Ái đã
họp tại trụ sở Hội liên hiệp thuộc địa, số 3 đường Mácsê đê Patơriácsơ.
Nguyễn Ái Quốc đã trình bày về tình hình tài chính của tờ báo Le Paria bị hụt mất
1.500 phrăng, trong đó một phần là phải trả cho nhà in.
