Page 108 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie

108

để phản đối việc giảm lương theo “sáng kiến” của các chủ người Pháp, v.v.. Ngoài
ra, công nhân Trung Quốc còn xuất bản những tờ báo riêng để nói lên tiếng nói của

mình.
Tác giả kết luận: “Mặc dầu bọn tư bản nước ngoài và tư bản bản xứ cố hết sức dập
tắt hoặc ngăn cản mọi phong trào giải phóng, nhưng những người công nhân Trung
Quốc được sự giúp đỡ mạnh mẽ của những người trí thức tận tụy, đã tổ chức lại
một cách nhanh chóng và hành động tốt đẹp”.

- Báo cáo của mật thám Đêdirê. Bản chụp lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

- Báo La Vie Ouvrière, ngày 16-3-1923.

- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.1, tr.167
- 168.
Tháng 3, ngày 18

Bài Cuộc bạo động ở Đahômây của Nguyễn Ái Quốc đăng trên báo L'Humanité.

Bài báo viết về cuộc bãi công phản đối nhà cầm quyền thuộc địa của những công
nhân bản xứ làm việc trên các công trường xây dựng ở Poóctô Nôvô (Porto Novo),
Thủ đô xứ Đahômây (Dahomey).

Nhận xét về sự kiện trên, tác giả viết:

“Trong các thuộc địa, công nhân đã bắt đầu hiểu thế nào là đấu tranh giai cấp. Cần
phải làm thế nào để cho công nhân da đen và da vàng cũng hiểu rằng: kẻ thù duy
nhất của họ nằm ngay trong bản thân cái chế độ này, chế độ đang dẫn đến một chế
độ nô lệ tinh vi hơn, nặng nề hơn, và vô nhân đạo hơn chế độ trước đây. Và chỉ với
sự giúp đỡ của những người anh em bị áp bức của mình ở các nước châu Âu họ mới
sẽ có thể tự giải phóng được mình”.
- Báo L'Humanité, ngày 18-3-1923.

- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.1, tr.169
- 170.

Tháng 3, ngày 24

Nguyễn Ái Quốc nhận được giấy mời họp các nhóm tuyên truyền của phố Batinhon
(Batignolles) và Êpinét (Epinettes) thuộc Chi bộ Quận 17, sẽ họp vào buổi tối tại
số nhà 100 phố Cácđinê.
- Báo cáo của mật thám Đêdirê. Bản chụp lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.

Tháng 3, ngày 30

Nguyễn Ái Quốc, Xarốt, Rexprét và Uylixơ Lơrisơ dự cuộc họp của Ban Nghiên
cứu thuộc địa tại số 120 phố Laphayét, bàn về việc tuyên truyền chủ nghĩa xã hội
tại các nước thuộc địa và vấn đề in tài liệu cho nhóm cách mạng ở Đahômây.

Cùng ngày, bài viết của Nguyễn Ái Quốc nhan đề Khởi nghĩa ở Đahômây, đăng
trên báo La Vie Ouvrière.