Page 183 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie
P. 183
183
2) Ba dòng thêm này viết tay.
(*): Do báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam thêm vào.
SỰ THỐNG TRỊ CỦA ĐẾ QUỐC PHÁP Ở ĐÔNG DƯƠNG
CUỘC XUNG ĐỘT "HOA - VIỆT"
Từ 19 đến 22-8, giữa người An Nam và Hoa kiều ở Hải Phòng, một hải cảng ở Bắc
Kỳ, đã xảy ra những cuộc ẩu đả đổ máu. Có 8 Hoa kiều chết và 125 người bị thương,
8 nhà máy và 12 căn nhà Hoa kiều bị đốt cháy. Báo chí Pháp ở Đông Dương và ở
Pháp cho rằng cuộc xung đột này chỉ liên can đến người An Nam và Hoa kiều thôi,
và nguyên nhân là do hai dân tộc đó "hiềm thù" nhau, còn người Pháp thì không dính
dáng gì đến vụ xung đột ấy cả.
Khẳng định như vậy là không đúng. Chẳng phải hôm nay mà cũng không phải hôm
qua người Hoa mới đến Đông Dương. Họ đã ở đây hàng thế kỷ nay rồi. Và từ khi
họ đến ở đây, họ đã luôn luôn giữ một vị trí rất quan trọng trong đời sống kinh tế
của Đông Dương. Nhưng chưa bao giờ lại có những cuộc xung đột giữa người An
Nam và các "chú" khách của họ cả.
Cuộc xung đột hiện nay, cũng như cuộc tẩy chay hàng hoá của Hoa kiều năm 1919
là do bọn thực dân Pháp gây nên vì những lý do sau đây:
Ít lâu nay, trong dân chúng An Nam, đang có một sự sôi sục mạnh mẽ: những cuộc
biểu tình của những người có tinh thần dân tộc, những cuộc bãi khoá của giới đại
học, những cuộc bãi công của thợ thuyền, những cuộc nổi dậy của nông dân, hoạt
động của các tổ chức cách mạng bí mật, việc bầu những cựu chính trị phạm vào
"Viện dân biểu" bản xứ, v.v. và v.v.. Tất cả tình hình ấy đã làm cho bọn thực dân
Pháp hoảng sợ, chúng tìm mọi cách để lái hoạt động chính trị đó đi theo một hướng
khác.
Trong năm qua, người An Nam đã tỏ ra có nhiều cảm tình với cách mạng Trung
Quốc. Khi tàu chiến Misơlê của Pháp, trên đường sang Trung Quốc, cập bến Sài
Gòn để tu sửa, anh em công nhân xưởng tàu ở hải cảng đó đã đình công không chịu
tu sửa. Cũng năm ấy, khi năm Hoa kiều ở Sài Gòn bị nhà chức trách Pháp trục xuất
vì tuyên truyền cách mạng, thì hàng nghìn người An Nam đã tự động họp nhau lại
để tiễn chân. Mối tình thân thiện Hoa - Việt ấy đã làm cho bọn Pháp rất hoảng sợ.
