Page 140 - Neşide Dergisi 5.Sayı E-Book

SONUÇ da son derece zayıf kalmışlar, bu durum, özellikle
Sovyet sonrası dönemde hem ulusal düzeylerde
Sovyetler Birliğinin tarih boyunca izlemiş ol-
hem de uluslararası düzeyde değerlendirilebile-
dukları yayılmacı politika, Kafkasya topraklarında
cek birçok fırsatın kaçırılmasına neden olmuştur.
yaşayan Türk topluluklarını, aynı zamanda Ahıska
Türklerini derinden etkilemiştir. II. Dünya Savaşı Bugünkü nüfusu 600.000 dolayında olan Ahıs-
yıllarında Sovyetler Birliği’nin lideri olan Stalin ka Türkleri dünyada 15’e yakın ülke ve yüze yakın
tarafından verilen kararla Anavatanları olan bu- bölgede yaşamlarını sürdürmektedirler. En fazla
günkü Gürcistan Cumhuriyeti’nin güneyindeki bulundukları ülkeler ise Türkiye, Kazakistan, Rus-
Ahıska Bölgesi olan Ahıska Türkleri 1944 yılın- ya Federasyonu, Azerbaycan ve Kırgızistan’dır.
da Orta Asya’ya sürülmüş ve Sovyetler dönemi-
Günümüzde Türk toplulukları içerisinde kendi
nin son yıllarına kadar bu bölgede yaşamlarını
yönetimi olmayan Türk topluluklarından Ahıska
sürdürmüşlerdir. 1989’da Rusların kışkırtmaları
Türklerinin kendi okulları ve yayın organları yok-
doğrultusunda iki Türk topluluğu (Özbek-Ahıska
tur. Ancak, Ahıska Türkleri kendilerini bir arada
Türkleri) birbirlerine düşmüş ve böylece Ahıska
tutacak ve anavatana dönüşleri konusunda ken-
Türkleri Özbekistan’dan da sürgün edilmiştir. Bu
dilerine yardımcı olacak bazı kültür merkezleri,
dönemde onlara daha çok Azerbaycan, Kaza-
dernekler ve cemiyetlere sahiptirler. Ahıska Türk-
kistan ve Kırgızistan kucak açtığından Özbekis-
leri geniş bir alana sürülmelerine ve buna bağlı
tan’dan göç eden nüfusun büyük çoğunluğu bu
ülkelere yerleşmiştir. Sovyet döneminde yapılan olarak geniş bir coğrafyada yaşamalarına rağ-
men, Türklüklerinden hiçbir şey kaybetmemiş ve
sürgünlerden sonra Ahıska Türklerinin tarihî coğ-
bugüne kadar, kendi bünyelerinde, Türk adını ve
rafyası her yönüyle karmaşık bir süreç içerisine
kimliğini yaşatmaktadırlar.
girmiştir. Böylece ağır ekonomik durum ve her ül-
kedeki farklı yaşam koşulları, bu karmaşık süreci
daha da içinden çıkılmaz hale getirmiştir. KAYNAKÇA
Sovyet lideri Stalin’in 1939-1944 yılları arası AYDINGÜN, Ayşegül, ASKER, Ali, ŞİR, Aslan Yavuz,
sürgüne gönderdiği Karaçay, Balkar, Çeçen, İnguş Gürcistan’daki Müslüman Topluluklar Azınlık Halkları,
ve Kalmuk gibi diğer Kafkas halkları, Komünist Kimlik, Siyaset, Terazi Yay., Avrasya İncelemeleri Merkezi,
T.C. Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar
Partisi’nin XX. Kongresinden sonra ana yurtları- Başkanlığı, 2016.
na dönme izni verilmişti. Ancak Ahıska Türklerine
AYDINGÜN, Ayşegül, AYDINGÜN, İsmail, Ahıska
böyle bir hak tanınmadığı gibi ellerinden alınan Türkleri Ulusötesi Bir Topluluk- Ulusötesi Aileler, SFN Te-
malları da iade edilmemiştir. Günümüzde de bu levisyon Tanıtım Tasarım Yay., Ahmet Yesevi Uluslararası
durum hâlâ devam etmektedir. Bugün de Ahıska Türk-Kazak Üniversitesi, Ankara, 2014.
Türkleri, sürgün edildiği yerlerde dördüncü kuşak BAYRAKTAR, Rasim, Ahıska-Çıldır Beylerbeyliği, Bir-
olarak yaşamlarını sürdürmekte ve küçükten bü- leşik Yayıncılık, 2000.
yüğe vatana dönmek arzusunu canlı tutmaktadır. DEVRİSHEVA, Fatima, “Ahıska Türkleri (Sözlü Kültür
Bağlamında)”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-
Gürcistan, Ahıska Türklerinin anayurtlarına tüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans
dönüş çabalarının sorunun çözümü konusunda Tezi, Ankara, 2006.
isteksiz davranmaktadır. Uluslararası platformda DEVRİSHEVA, Khalida, “Ahıska Türklerinin Bitmeyen
Ahıska Türklerinin vatana dönüşü konuşulup tar- Göçü”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi,
sayı. 45, 2019, s. 333-352.
tışılsa ve Ahıska bölgesinin coğrafî sınırlarında
KESKİN, Serhat, ANAÇ, Özge, “Ahıska Türklerinin
yer aldığı günümüz Gürcistan nezdinde siyasî ve
1944 Sürgününden Günümüze Gürcistan’a Geri Dönüş
hukukî birçok görüşme yapılsa da konuyla ilgili Mücadelesi ve 2007 Yılına Kadar Dönenlerin Durumu”,
somut adımlar henüz atılmamakta, yapılan taah- Edit. Ayşegül Aydıngün, Ali Asker, Aslan Yavuz Şir, Gür-
hütler ve verilen sözler yerine getirilmemektedir. cistan’daki Müslüman Topluluklar Azınlık Halkları, Kimlik,
Siyaset, Terazi Yay., Avrasya İncelemeleri Merkezi, T.C.
Ahıska Türklerinin Gürcistan’a dönüşü konu- Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Baş-
sunda, sadece Avrupa Konseyi gibi uluslararası kanlığı, 2016, s. 13-46.
örgütlerin çalışmaları değil, Ahıska Türk dernekle- ÖZÖZEN, Sezer Kahraman, İBRAHİMOV, Aydın,
rinin çalışmaları da yetersiz kalmaktadır. Farklı ül- “Kafkaslardan Sürgün Edilen Bir Toplumun Bitmeyen
kelerde yaşamanın neden olduğu koordinasyon Göçü: Çanakkale’de Ahıska Türkleri”, Ege Coğrafya Der-
gisi, c.22, sayı.2, İzmir, 2013, s. 77-90.
zorlukları, bölgesel ve küresel güçlerin manipü-
SERFEROV, Rehman, Ayhan Akış, “Sovyet Dönemin-
lasyonları, finansal zorluklar, iç çekişmeler ve ya-
den Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafya-
şadıkları ülkelerde devam eden baskılar, Ahıska ya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış”, Türkiyat Araştırma-
Türk derneklerinin örgütlenmesini büyük zafiye- ları Dergisi, sayı. 24, 2008, s. 393-411.
te uğratmıştır. Sovyet döneminde ve sonrasında ZEYREK, Yunus, Ahıska Bölgesi ve Ahıska Türkleri,
Ahıska Türkleri, örgütlenme ve liderlik konusun- Pozitif Matbaacılık Yay., Ankara, 2001.

138