Page 42 - LSDB huyen Xuan Truong

Tướng công Ngô Miễn... Trong những ngày này, sân chùa, đình
làng sôi động với các trò chơi dân gian như: đánh vật, kéo co, bơi
trải, thi nấu cơm... Những trò chơi đó thể hiện sức mạnh, trí
thông minh, tinh thần nhanh nhẹn, dẻo dai, bền bỉ của những
cư dân nông nghiệp. Các lễ hội hằng năm trở thành một trong
những nét văn hóa truyền thống của làng quê, phản ánh đời
sống tinh thần phong phú, đồng thời cũng thể hiện sự gắn bó
cộng đồng, tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc của người dân
Xuân Trường.

Truyền thống hiếu học

Xuân Trường là vùng đất địa linh nhân kiệt, đất học tiêu biểu
của trấn Sơn Nam Hạ. Làng Hành Thiện của Xuân Trường nổi
tiếng cả nước về lĩnh vực học hành, khoa cử với 7 vị đại khoa, 97 vị
đỗ cử nhân, 248 tú tài. Từ xưa, vùng đất này đã được biết đến với
câu “Đông Cổ Am, Nam Hành Thiện”, để nói đến việc học hành khoa
cử được quan tâm và phát triển mạnh tiêu biểu ở phía Đông Bắc Bộ
là làng Cổ Am, phía Nam là làng Hành Thiện. Điều đó vừa là thành
tích vừa là niềm tự hào của Nhân dân Xuân Trường. Ham học hỏi,
tôn sư trọng đạo đã trở thành truyền thống của người dân nơi đây.
Dưới thời phong kiến, nhiều gia đình, dòng họ đều chăm lo nuôi
chồng con học hành thông tỏ chữ “Thánh hiền” để giúp ích cho đời.
Các làng, xã đều dành một phần ruộng (Học điền) để khuyến khích
sự học. Năm 1281, nhà Trần đã cho lập nhà học ở phủ Thiên Trường.
Năm 1428, nhà Lê cho mở trường ở các phủ, lộ. Năm 1820, triều
Nguyễn cho đặt nhà học ở các phủ, lộ. Trong đó, trường học phủ
Thiên Trường thuộc xã Tương Đông, dựng năm Minh Mệnh thứ
18 (1837) . Thời Nguyễn, mỗi lần triều đình mở khoa thi đều có
(1)
nho sinh của huyện dự thi và nhiều người đã đỗ đạt cao, trở thành
những bậc hiền tài của đất nước. Từ năm 1802 đến năm 1919,
triều đình đã tổ chức 47 khoa thi Hương, tổng số cử nhân của Nam
Định là 378 vị, chiếm gần 7% của cả nước. Riêng Xuân Trường có
89 vị, bằng 33,6% của toàn tỉnh .
(2)

(1) Địa chí Nam Định, sđd, tr.739.
(2) Địa chí Nam Định, sđd, tr.756.
41