Page 44 - LSDB huyen Xuan Truong
P. 44
khoa Mậu Thìn (1868) ... Sau khi đỗ đạt, nhiều người đã mở
(1)
lớp dạy học tại quê hương, nhờ đó việc học hành được Nhân dân
coi trọng. Tiến sĩ Đặng Xuân Bảng , ngay từ nhỏ đã nổi tiếng là
(2)
thần đồng. Năm 29 tuổi, ông đỗ Tiến sĩ và làm việc ở nội các của
nhà vua . Những năm cuối đời, ông mở trường dạy học, luyện
(3)
tập cho trò đi thi Hương, thi Hội; lập ra thư viện Hy Long, với
6 gian nhà ngói, nổi tiếng nhất Bắc Kỳ thời gian đó. Ông Đặng
Xuân Viện là một nhà khảo cứu uyên thâm, nổi tiếng về viết
(4)
sách. Ông đã để lại cho hậu thế những cuốn sách quý trong nhiều
lĩnh vực như “Hà phòng quán kiến” - Khảo về nông học, “Thiện
đình xã chí” - Khảo về địa lý, một số sách lịch sử và nhiều sách
về dân tộc học, văn học, về anh hùng dân tộc.
Xuân Trường còn có nhiều tác giả văn học nổi tiếng như: Đặng
Đoàn Bằng, Đặng Ngọc Toản, Đặng Vũ Kham, Lê Trọng Hàm,
Mai Công Hoán, Nguyễn Xuân Chức, Nguyễn Xuân Tháp, Phạm
Thế Lịch, Nguyễn Ngọc Tỉnh, Phạm Tuấn Tài... Các nhà yêu nước
hoạt động cách mạng tiền bối của Đảng như Nguyễn Thế Rục,
Đặng Xuân Thiều và đặc biệt là đồng chí Đặng Xuân Khu (Trường
Chinh) - Nhà lãnh đạo cách mạng kiệt xuất, nhà văn hóa lớn,
Tổng Bí thư của Đảng.
Từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến nay, Xuân
Trường có nhiều người giữ những cương vị quan trọng của
Đảng, Nhà nước như các đồng chí: Trường Chinh, Đặng Quốc
Bảo, Đặng Xuân Kỳ, Đặng Quân Thụy, Đặng Hồi Xuân, Đặng
Vũ Chư, Đặng Vũ Minh, Đặng Vũ Hiệp, Đặng Gia Triệu, Đặng
Kinh, Đinh Thị Vân... và những nhà khoa học nổi tiếng như:
Đặng Vũ Hỷ, Đặng Vũ Khiêu được Nhà nước trao Giải thưởng
(1) Tân biên Nam Định tỉnh địa dư chí lược, Nam Định, 2007, tr.49-58.
(2) Ông nội của Tổng Bí thư Trường Chinh.
(3) Đặng Xuân Bảng là người học rộng, tài cao, am hiểu nhiều lĩnh vực khoa
học. Đặc biệt ông rất lưu tâm đến việc biên soạn các sách về địa lý, lịch sử,
văn hóa Việt Nam. Tuy làm quan nhưng ông sống liêm khiết, nhân hậu
và yêu nước, vì vậy khi làm Tuần phủ Hải Dương, vì tinh thần kiên quyết
chống thực dân Pháp xâm lược, dũng cảm đứng về phe “Chủ chiến”, không
hợp với ý vua nên ông bị vua Tự Đức cách chức, không dùng.
(4) Thân phụ của Tổng Bí thư Trường Chinh.
43
