Page 59 - LSDB xa Xuan Thanh

Thực dân Pháp cấm người dân nấu rượu và bán rượu
nhưng lại bắt người dân hằng năm phải mua từ 5 - 7 lít
rượu của công ty độc quyền (gọi là rượu ty) để uống, ai nấu
rượu thì bị phạt một khoản tiền từ 200 - 2.000 đồng (tiền
Đông Dương) và án tù từ 15 ngày đến 3 năm. Rượu lậu bỏ ở
ruộng đất nhà nào mặc dù nhà ấy không nấu cũng phải phạt;
rượu lậu bỏ ở đất công thì phạt cả làng. Tệ nạn cờ bạc, thuốc
phiện, nhà thổ, mê tín dị đoan, mua danh bán tước khao
vọng xảy ra khắp nơi. Trong xã, làng nào cũng có dăm ba bàn
đèn hút thuốc phiện. Nhiều người vì cờ bạc nghiện hút mà
khuynh gia bại sản, bán hết hàng chục mẫu tư điền, nhà cửa
của ông cha để lại, như Cửu Riệm, Chánh Ngà, Tổng Ngọc,
Tổng Thương... Nhiều người cũng vì chức “ông nhiêu”, “ông
xã” mua mà gia tài khánh kiệt, công nợ chồng chất, phải
bỏ làng đi kiếm ăn nơi khác. Nạn trộm cướp nổi lên hoành
hành. Người dân sống trong cảnh nơm nớp lo âu.

Để thực hiện chính sách đô hộ Nhân dân ta, thực dân
Pháp câu kết với triều đình nhà Nguyễn hình thành một
bộ máy cai trị từ Trung ương đến cơ sở. Năm 1941, Bảo Đại
ra dụ ấn định việc tổ chức và thi hành công việc ở các thôn
xã tại Bắc Kỳ được toàn quyền Đông Dương chuẩn y, trong
đó có quy định việc quản trị ở cấp xã được giao cho một cơ
quan duy nhất là Hội đồng kỳ mục. Hội đồng tộc biểu tồn tại
từ cuộc “cải lương hương chính” năm 1927 bị bãi bỏ. Thành
phần tham dự hội đồng này gồm những người khoa bảng,
có bằng cấp, các quan lại, các viên quản đội đang tại chức,
tại ngũ hay đã hưu trí hoặc từ chức, các chánh phó tổng
lý đương chức hay đã có 3 năm giữ chức đó, các chánh phó
hương đội đã làm việc ít nhất là 3 năm, các cựu tiên chỉ,
thứ chỉ. Số lượng ủy viên hội đồng nếu quá 20 người thì sẽ

58