Page 55 - LSDB xa Xuan Thanh

Thời Gia Long, mỗi người dân phải lao dịch không công
cho Nhà nước tới 60 ngày, có khi tới 120 ngày, đó là chưa kể
lao dịch cho làng xã. Triều đình nhà Nguyễn thường xuyên
duy trì một đội quân thường trực lớn để bảo vệ chế độ chuyên
chế, sẵn sàng đàn áp mọi phong trào kháng chiến của Nhân
dân, nên cứ 5 đinh bắt 1 lính. Các làng xã phải đảm bảo số

lính quy định, phải đóng góp các khoản tiền để sắm quân
trang, quân dụng và trả tiền lương cho lính. Người nông dân
phải chịu chế độ binh dịch nặng nề, vừa phải đi lính vừa
phải nuôi lính cho triều đình. Đến thời Pháp đô hộ, thực dân
Pháp bắt mỗi người dân hằng năm phải lao dịch 48 ngày,
chúng bán lại cho 20 ngày lấy 2 đồng, gộp cả vào thu cùng
với thuế.
Người nông dân đầu tắt mặt tối, một nắng hai sương, làm
quần quật quanh năm suốt tháng cũng không đủ tiền để
nộp sưu thuế nên phải bán lúa non và các đồ đạc trong gia
đình cho những nhà giàu có, người không có gì bán thì phải
đi vay nợ lãi, lãi mẹ đẻ lãi con khiến cho tỷ lệ lãi có khi lên
đến 200 - 300% trong một năm, thậm chí phải đợ cả vợ, con
để lấy tiền đóng thuế.

Ngoài nạn cướp đoạt ruộng đất, tô thuế nặng nề, nợ lãi quá
cao và hàng trăm thứ bóc lột khác, sau chiến tranh thế giới
thứ nhất, người dân còn bị điêu đứng thêm vì nạn vơ vét lúa
gạo của thực dân Pháp để xuất cảng ra nước ngoài. Từ năm
1918 - 1939, trung bình hằng năm số gạo của Đông Dương
phần lớn là của Việt Nam, xuất cảng ra thế giới đến trên 1
triệu 700 nghìn tấn. Người nông dân, kể cả trung nông, phải
chịu cảnh đói kinh niên, thiếu ăn trường kỳ; chỉ những ngày giỗ
chạp, tết nhất hoặc lúc ốm đau mới dám ăn cơm; còn ngày thường

54