Page 54 - LSDB xa Xuan Thanh
P. 54
phải nộp hằng năm 2,5 đồng (hơn giá 60 kg thóc lúc bấy giờ)
đổi lấy một thẻ thuế thân gọi là bài chỉ mà bất cứ lúc nào
cũng phải mang sẵn trong mình để ai hỏi đến thì xuất trình.
Người không mang thẻ có thể bị khép vào tội “trốn xâu, lậu
thuế” và buộc phải đóng thuế một lần nữa dù trước kia đã
đóng rồi.
Hằng năm, dịp thu thuế là những ngày khủng khiếp đối
với Nhân dân ta. Bọn lính tráng sai nha kéo về đầy đình
làng, cùng bọn lý dịch tỏa về thôn xóm đốc thúc tô thuế, bắt
bớ Nhân dân, kìm kẹp đánh đập dã man, tịch thu lợn gà, đồ
ăn thức đựng của những người thiếu thuế. Có người bị đánh
đập sau đó về nhà ốm chết như ông Nguyễn Văn Quỳ (làng
Văn Phú), Nguyễn Văn Lực (làng Cát Xuyên). Đúng là cảnh:
“Nửa đêm thuế thúc trống dồn
Sân đình máu chảy, đường thôn lính đầy”
Ngoài việc bị bóc lột bằng sưu thuế, Nhân dân còn phải
chịu nạn lao dịch, binh dịch quá nặng nề. Thời Lê, người
nông dân một năm phải lao dịch không công cho Nhà nước
trên 40 ngày công. Thời Nam Bắc triều, năm 1592, quân của
họ Mạc phải rời bỏ Thăng Long rút lên cố thủ ở Cao Bằng
tiếp tục chống lại họ Trịnh, Nhân dân bị vơ vét nhân lực, vật
lực phục vụ cho cuộc nội chiến ác liệt kéo dài hơn nửa thế kỷ
đã thể hiện thái độ chán ghét trong câu ca dao quen thuộc
mà các bà mẹ thường hát ru con:
“Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non
Nàng về nuôi cái cùng con
Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng”
53
