Page 248 - Publicationa15

240 วิรัช ชินวินิจกุล

พฤติการณ์ในการเปลี่ยนแปลงการปกครองนั้น ผู้ก่อการเปลี่ยนแปลงคือ

คณะราษฎร ซึ่งมีหลวงประดิษฐ์มนูธรรมเป็นหัวหน้าฝ่ายพลเรือน ส่วนฝ่ายทหาร
มีพันเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา พันเอกพระยาทรงสุรเดช พันเอกพระยาฤทธิ
อัคเณย์ พันเอกพระประศาสน์พิทยายุทธ เป็นหัวหน้าฝ่ายทหารอาวุธ และ
มีพันตรีหลวงพิบูลสงครามกับร้อยเอกทัศนัย นิยมศึก เป็นหัวหน้าฝ่ายทหารหนุ่ม

ในวันก่อการนั้นพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จแปรพระราชฐาน
ไปประทับที่พระราชวังไกลกังวล หัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งเป็นโอกาส
เหมาะให้คณะราษฎรปฏิบัติการได้ ขณะนั้นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้า
บริพัตรสุขุมพันธ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิตเป็นผู้รักษาการพระนคร คณะ

ราษฎรส่งก�าลังทหารเข้ายึดสถานที่ส�าคัญในพระนครเมื่อตอนเช้าตรู่ของวันที่
24 มิถุนายน 2475 และเชิญพระบรมวงศานุวงศ์มาควบคุมไว้ที่พระที่นั่ง
อนันตสมาคมเพื่อเจรจาต่อรองกับรัฐบาล มีการอ่านแถลงการณ์ของคณะราษฎร
ให้ราษฎรฟังที่พระบรมรูปทรงม้า คณะราษฎรท�าหนังสือกราบบังคมทูลให้

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงทราบเหตุการณ์และขออัญเชิญให้
เสด็จกลับมาเป็นกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ วันที่ 25 มิถุนายน 2475 พระองค์
จึงเสด็จพระราชด�าเนินกลับ วันที่ 26 มิถุนายน 2475 คณะราษฎรขอเข้าเฝ้า
เพื่อถวายร่างพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราวกับ

ร่างพระราชก�าหนดนิรโทษกรรมที่คณะราษฎรเปลี่ยนแปลงการปกครอง วันที่
27 มิถุนายน 2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวลงพระปรมาภิไธย
และพระราชทานพระราชบัญญัติดังกล่าวคืนมาเพื่อใช้เป็นรัฐธรรมนูญต่อไป
จึงถือว่าวันดังกล่าวเป็นวันประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับแรก ต่อมาวันที่ 28

มิถุนายน 2475 มีการเปิดประชุมสภาผู้แทนราษฎรขึ้นเป็นครั้งแรก ผู้แทนราษฎร
ชั่วคราว จ�านวน 70 คน ลงมติให้พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์)
เป็นประธานคณะกรรมการราษฎรหรือนายกรัฐมนตรี โดยมีกรรมการราษฎร
หรือคณะรัฐมนตรีอีก 15 นาย

เมื่อคณะราษฎรเข้าบริหารประเทศก็เกิดอุปสรรคมากมาย เช่น เกิดความ
ขัดแย้งระหว่างพระมหากษัตริย์กับรัฐบาล ระหว่างรัฐบาลกับประชาชน และ
ระหว่างบุคคลในคณะราษฎรด้วยกันเอง ปัญหาเสรีภาพของประชาชน

_17-0315(224-249)11.indd 240 4/27/60 BE 11:57 AM