Page 61 - เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่
P. 61
บทที่ 8
การเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวพืชไร่
1. ความหมาย ความส าคัญของการเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวพืชไร่
การเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวพืชไร่ หมายถึง การปฏิบัติต่อพืชขั้นสุดท้าย เป็นการใช้
วิธีการใด ๆ ก็ตามปฏิบัติต่อผลผลิตพืชไร่ เพื่อให้ผลผลิตพืชไร่แยกออกจากต้นพืช จากนั้นต้องมีวิธีการในการ
ปฏิบัติที่เหมาะสมกับผลผลิตเพื่อให้ผลผลิตของพืชไร่มีการสูญเสียทั้งด้านปริมาณและคุณภาพน้อยที่สุด
ความส าคัญ
การสูญเสียผลผลิตพืชไร่ภายหลังการเก็บเกี่ยวเป็นสาเหตุท าให้ผลผลิตของพืชไร่ลดลง รวมทั้งท าให้
ลักษณะทางคุณภาพเสื่อมลงด้วย ส่งผลกระทบต่ออายุการใช้ประโยชน์ของผลผลิตนั้น ซึ่งความส าคัญของการ
เก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว มีดังนี้
1. ช่วยลดการสูญเสียผลผลิต การเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวที่ถูกหลักถูกวิธี จะช่วยท า
ให้ลดการสูญเสียผลผลิตพืชไร่ได้ เช่น การเก็บเกี่ยวอ้อย ต้องเก็บเกี่ยวเมื่ออ้อยแก่ หลังจากเก็บเกี่ยวแล้วต้อง
รีบน าส่งโรงงาน เพื่อจ าหน่ายทันที เพราะถ้าทิ้งไว้จะท าให้น้ าหนักและความหวานของอ้อยลดลง
2. ช่วยเก็บรักษาผลผลิตพืชไร่ให้มีอายุการใช้ประโยชน์ได้นาน ผลผลิตพืชไร่เมื่อเก็บเกี่ยวมาแล้วยังมี
ชีวิตอยู่ กระบวนการต่าง ๆ เช่น การหายใจ การคายน้ า ยังด าเนินอยู่ จึงท าให้ผลผลิตขาดอาหาร เสื่อม
คุณภาพลงอย่างรวดเร็ว อายุการใช้ประโยชน์สั้นลง แต่ถ้ามีการปฏิบัติอย่างถูกต้องเหมาะสม เช่น เก็บรักษาไว้
ที่อุณหภูมิต่ า จะท าให้กระบวนการต่าง ๆ เกิดได้ช้าลง สามารถเก็บรักษาผลผลิตได้นานขึ้น
3. ช่วยเพิ่มมูลค่าผลผลิตพืชไร่ การจัดการหลังการเก็บเกี่ยวที่ถูกวิธี เช่น การท าความสะอาด การลด
ความชื้น การเก็บรักษา จะท าให้ผลผลิตมีคุณภาพมากยิ่งขึ้น ส่งผลให้จ าหน่ายได้ในราคาที่สูงขึ้น ซึ่งเป็นการ
เพิ่มมูลค่าของผลผลิตพืชไร่นั่นเอง
2. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวพืชไร่
ปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องและส่งผลกระทบต่อการเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว มีดังนี้
1. ชนิดของพืชไร่ พืชไร่แต่ละชนิดต่างก็มีลักษณะการเจริญเติบโต อายุการเก็บเกี่ยว วิธีการเก็บเกี่ยว
ตลอดจนการปฏิบัติการหลังการเก็บเกี่ยวที่แตกต่างกัน ดังนั้น การเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว
ต้องพิจารณาให้เหมาะสมตามชนิดของพืชไร่
2. การปฏิบัติต่อพืชไร่ การที่จะท าให้ผลผลิตของพืชไร่มีคุณภาพดีต้องมีการจัดการที่เหมาะสมก่อน
การเก็บเกี่ยว เช่น การเลือกพันธุ์ การปลูก การดูแลรักษา ซึ่งถ้ามีการจัดการดีมีการเก็บเกี่ยวที่เหมาะสมจะท า
ให้ผลผลิตพืชไร่มีคุณภาพ
3. สภาพแวดล้อม ได้แก่ แสง อุณหภูมิ ลม ปัจจัยเหล่านี้ส่งผลต่อผลผลิตพืชไร่ทั้งสิ้น ท าให้การ
เจริญเติบโตของพืชแลกเปลี่ยนแปลงไป ส่งผลกระทบต่อการเก็บเกี่ยวและการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว เช่น
เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่ รหัสวิชา 20501 – 2202 หน้า 58
