Page 62 - เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่
P. 62
การปลูกพืชไร่ในสภาพที่อุณหภูมิสูง อากาศร้อน จะท าให้พืชแก่เร็ว การเก็บเกี่ยวเร็วคุณภาพไม่ดีหรือถ้าเก็บ
เกี่ยวในช่วงที่มีความชื้นสูงท าให้เกิดการระบาดของเชื้อรา ผลผลิตเน่าเสียได้ง่าย
3. ดัชนีการเก็บเกี่ยวพืชไร่
พืชไร่แต่ละชนิดมีการเจริญเติบโตที่แตกต่างกัน ทั้งรูปร่าง ลักษณะ การให้ผลผลิต การเก็บเกี่ยวพืชไร่
ให้ได้คุณภาพดีมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องดังได้กล่าวไว้แล้วข้างต้น โดยการที่จะเก็บเกี่ยวพืชไร่เมื่อใดนั้นขึ้นอยู่กับดัชนี
การเก็บเกี่ยวพืชไร่ ซึ่งดัชนีการเก็บเกี่ยว หมายถึง วิธีการที่ใช้เป็นตัวบ่งชี้ว่าผลผลิตพืชไร่มีความเหมาะสม
พร้อมที่จะเก็บเกี่ยว โดยดัชนีการเก็บเกี่ยวสามารถพิจารณาได้จาก
1. ประมาณจากอายุการเก็บเกี่ยวของพืชไร่ โดยทั่วไปพืชไร่แต่ละพันธุ์จะบอกอายุการเก็บเกี่ยวที่
เหมาะสม โดยนับตั้งแต่จ านวนวันหลังปลูกหรือหลังออกดอก ซึ่งผลผลิตที่เป็นชนิดและพันธุ์เดียวกันมักมีอายุ
การเก็บเกี่ยวที่ใกล้เคียงกัน
2. การสังเกตการเปลี่ยนแปลงของผลผลิต ซึ่งสามารถสังเกตได้จาก
2.1 การสังเกตจากการเปลี่ยนสีของใบ ล าต้น ฝัก เมล็ด เช่น ข้าว สังเกตจากเมล็ดในรวง
เปลี่ยนเป็นสีเหลืองสามส่วนสี่ของรวงหรือที่เรียกว่า “ระยะพลับพลึง” ถั่วเขียว สังเกตที่ฝักเปลี่ยนเป็นสีน้ าตาล
ด า ข้าวโพดหวาน สังเกตจากไหมเปลี่ยนเป็นสีน้ าตาล เป็นต้น
2.2 การฟังเสียง เมื่อเคาะหรือดีดส่วนของฝักหรือผล
2.3 การสัมผัส เพื่อดูความแข็ง ความอ่อน เช่น ข้าวโพดหวานใช้มือบีบส่วนปลายฝักจะยุบตัว
ง่าย
2.4 การวัดคุณสมบัติทางเคมี เช่น การวัดปริมาณน้ าตาลของอ้อย เปอร์เซ็นต์แป้งของมัน
ส าปะหลัง เป็นต้น
4.วิธีการเก็บเกี่ยวพืชไร่
การเก็บเกี่ยวพืชไร่ที่มีประสิทธิภาพและให้ผลผลิตที่ดีทั้งปริมาณและคุณภาพต้องเก็บเกี่ยวในระยะที่
เหมาะสมตามความต้องการของตลาด เก็บเกี่ยวได้เร็ว มีความเสียหายและสิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายน้อยที่สุด วิธี
ปฏิบัติในการเก็บเกี่ยวมีดังนี้
1. เก็บเกี่ยวด้วยมือ เป็นวิธีการเก็บเกี่ยวที่ต้องใช้แรงงานจ านวนมาก แรงงานที่เก็บเกี่ยวต้องมีความ
ช านาญในการเก็บเกี่ยว และการสังเกตการสุกแก่ของพืชไร่ แต่ข้อดีของการเก็บวิธีนี้คือ สามารถเก็บเกี่ยวได้ทุก
สภาพพื้นที่ปลูก การลงทุนต่ า และผลผลิตเกิดความเสียหายน้อย สามารถเลือกเก็บผลผลิตที่มีความแก่
เหมาะสมเท่านั้น
2. การเก็บเกี่ยวด้วยเครื่องจักร เป็นการเก็บเกี่ยวโดยใช้เครื่องจักรแทนแรงงานคน เหมาะกับพืชไร่ที่
มีการสุกแก่พร้อมกัน ใช้แรงงานและเวลาในการเก็บเกี่ยวน้อย ลดต้นทุนการผลิต ได้ปริมาณงานต่อหน่วย
มากกว่าใช้แรงงานคน แต่อย่างไรก็ตาม การเก็บเกี่ยวโดยใช้เครื่องจักรมีข้อเสียคือ จะมีการสูญเสียผลผลิต
มากกว่าการใช้แรงงานคน โดยพบว่ามีการสูญเสียของผลิตธัญพืชเฉลี่ยปริมาณร้อยละ 2 - 3 พืชตระกูลถั่วมี
เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่ รหัสวิชา 20501 – 2202 หน้า 59
