Page 64 - เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่
P. 64
5. การเตรียมการเก็บเกี่ยวพืชไร่
การเตรียมการเก็บเกี่ยวผลผลิตพืชไร่ เป็นการวางแผนการเก็บเกี่ยวก่อนที่จะเก็บเกี่ยวผลผลิต ซึ่งจะ
ท าให้เกษตรกรสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพตรงตามที่ก าหนดไว้ การเก็บเกี่ยวผลผลิตควรมี
การเตรียมในเรื่องต่าง ๆ ดังนี้
1. การเตรียมเครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ต่าง ๆ หลังจากที่เกษตรกรตัดสินใจจะเลือกใช้วิธีการเก็บเกี่ยว
ใด ต้องมีการตรวจสอบ ตรวจนับจ านวนว่าเพียงพอหรือไม่ ถ้าไม่เพียงพอจะต้องสรรหาเพิ่มเติม หากมีการ
ช ารุดเสียหายหรือใช้การไม่ได้ต้องมีการซ่อมแซมแก้ไข
2. การเตรียมแรงงาน ปัจจุบันแรงงานค่อนข้างหายาก ดังนั้นในช่วงเก็บเกี่ยวต้องจัดเตรียมแรงงานไว้
ล่วงหน้า โดยจ านวนแรงงานที่ใช้ขึ้นอยู่กับปริมาณผลผลิต ถ้าแรงงานไม่พอต้องจัดหาเพิ่มเติมให้เพียงพอ
3. การก าหนดพื้นที่เก็บเกี่ยวและวันเก็บเกี่ยว ซึ่งการก าหนดพื้นที่เก็บเกี่ยวจะเป็นไปตามขั้นตอนการ
แบ่งพื้นที่ปลูก เช่น พื้นที่ใดปลูกก่อนย่อมต้องเก็บเกี่ยวก่อน ซึ่งเป็นไปตามอายุของพืช เช่น อ้อย ควรเก็บเกี่ยว
อ้อยตอก่อนอ้อยปลูก เป็นต้น
4. การวางแผนการเก็บเกี่ยว หลังจากเตรียมเครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ จ านวนแรงงาน รวมทั้งก าหนด
พื้นที่เก็บเกี่ยวแล้ว ต้องมีการวางแผนการเก็บเกี่ยว โดยการวางแผนจ าเป็นตัวช่วยบอกล าดับขั้นการปฏิบัติงาน
วันที่ปฏิบัติงาน พื้นที่ใดเก็บเกี่ยวก่อนหลัง ใช้เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์อะไรบ้าง และใช้แรงงานเท่าไร ซึ่งการวาง
แผนการเก็บเกี่ยวอาจท าในรูปของตารางเพื่อความสะดวกในการปฏิบัติงาน
การเตรียมการเก็บเกี่ยวผลผลิตพืชไร่เป็นส่วนส าคัญที่เกษตรกรควรปฏิบัติก่อนการเก็บเกี่ยว ซึ่งจะท า
ให้เกษตรกรสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตพืชไร่ได้อย่างรวดเร็ว ทันเวลา ไม่เกิดปัญหา และอุปสรรคในการเก็บเกี่ยว
สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ เกิดความเสียหายน้อย สร้างรายได้และผลก าไร
6. การจัดการหลังการเก็บเกี่ยวพืชไร่
เป็นการกระท าต่อผลผลิตพืชไร่หลังการเก็บเกี่ยว เพื่อให้ผลผลิตพืชไร่มีคุณภาพเก็บรักษาไว้ได้นาน
เนื่องจากผลผลิตพืชไร่หลังจากเก็บจากแปลงแล้วยังมีความชื้นสูง มีการหายใจตลอดเวลา ถ้ามีการจัดการไม่ถูก
วิธีอาจท าให้ผลผลิตเสียหายหรือเสื่อมคุณภาพอย่างรวดเร็ว ในการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวมีวิธีการปฏิบัติดังนี้
1. การลดความชื้น เป็นการรักษาคุณภาพของเมล็ด เพราะเมล็ดที่เก็บเกี่ยวจากการปลูกโดยทั่วไป
ยังคงมีความชื้นสูงอยู่ ซึ่งความชื้นในระดับนี้เมล็ดจะมีอัตราการหายใจสูง ท าให้เกิดการสะสมความร้อนและ
อาจมีเชื้อจุลินทรีย์และแมลงเข้าท าลาย ท าให้เมล็ดเสื่อมคุณภาพได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้น การลดความชื้นของ
เมล็ดจึงเป็นเรื่องจ าเป็น วิธีลดความชื้นท าได้โดยวิธีการธรรมชาติ เป็นวิธีที่เหมาะกับเมล็ดพืชที่มีจ านวนไม่มาก
ท าได้โดยการน าไปตากแดดหรือผึ่งลม การตากแดดอาจจะตากอยู่ในแปลง หรือเก็บเกี่ยวผลผลิตก่อนถึงน ามา
ตากแดดบนลานคอนกรีต หรือลานดิน แต่ถ้าสภาพอากาศไม่เหมาะสม มีฝนตก ควรใช้วิธีผึ่งลม ท าได้โดยการ
ของผลผลิตแขวนไว้ในที่ร่มหรือใต้ถุนบ้าน นอกจากนี้การลดความชื้นยังสามารถใช้วิธีกล เป็นวิธีที่เหมาะกับ
เมล็ดพืชที่มีจ านวนมาก สภาพอากาศมีความชื้นสูง ฝนตกชุก วิธีการลดความชื้นท าได้โดยการใช้อุปกรณ์ช่วย
เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่ รหัสวิชา 20501 – 2202 หน้า 61
