Page 159 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

6. Czasownik

D. ODMIANA CZASOWNIKÓW LA CONJUGAISON

1. Główne typy odmian Les conjugaisons principales

304 W języku francuskim czasowniki dzielą się na cztery główne kategorie lub typy odmian,
w zależności od ich końcówek w bezokoliczniku czasu teraźniejszego: -er, -ir, -oir, -re.
Wśród czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -ir występują takie, których
temat wydłuża się poprzez dodanie sylaby -iss-:
1
w liczbie mnogiej présent : nous fin-iss-ons itd.
w imparfait: je fin-iss-ais itd.
w liczbie mnogiej impératif présent: fin-iss-ons, fin-iss-ez;
w subjonctif présent: que je fin-iss-e itd.,
w participe présent: fin-iss-ant.

Inne czasowniki zakończone na -ir nie mają tego przedłużenia:
Nous sent-ons, je sent-ais itd.
Jeżeli zatem przyjmiemy, iż odmiana czasowników zakończonych w bezokoliczniku
na -ir dzieli się na dwie podgrupy, uzyskujemy pięć typów odmian:

Koniugacja Przykładowe czasowniki
1 aimer
2 A finir
2 B sentir
3 recevoir
4 rendre

305 Czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -er stanowią główną regularną koniu-
gację w języku francuskim; jest to najliczniejszy typ koniugacyjny: zalicza się do niego
ponad 5000 czasowników, czyli około dziewięć dziesiątych ogólnej liczby czasow-
ników języka francuskiego.
Czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -ir, których participe présent ma końcówkę
-issant, nie przekraczają liczby 300.
Pozostałe czasowniki to około trzydziestu czasowników zakończonych w bezoko-
liczniku na -ir, których participe présent nie kończy się na -issant, około trzydziestu
czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -oir i sto czasowników zakończonych
w bezokoliczniku na -re.
Nowe czasowniki w języku francuskim tworzone są według modelu pierwszej koniu-
gacji: formater, vampiriser, doper, informatiser, squatter, flipper itd., rzadziej według
modelu koniugacji czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -ir (-issant):
amerrir, alunir, dlatego powyższe odmiany nazywane są żywymi (vivantes).

1. Dalej będziemy używać francuskich nazw trybów i czasów. (przyp. tłum.)

159