Page 157 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

6. Czasownik

UWAGA
Czasownik être nie jest czasownikiem posiłkowym, gdy:
o
1 Łączy orzecznik z podmiotem:
L’homme est mortel. (Człowiek jest śmiertelny.)
o
2 Używamy go w znaczeniach takich, jak: „istnieć, znajdować się, iść, jechać, należeć”; może
być on wtedy połączony z dopełnieniem:
Je pense, donc je suis. (Myślę, więc jestem.) Ma mère est au bureau.
J’ai été à Rome. Cette maison est à moi.

300 Poza typowymi czasownikami posiłkowymi avoir i être należy także wymienić kilka
czasowników, których używa się jako posiłkowych wtedy, gdy następuje po nich
bezokolicznik i gdy służą do podkreślenia niektórych aspektów rozwoju czynności
(§ 298) lub do wyrażenia niektórych odcieni znaczeniowych trybu:
Je vais partir. (Niedługo wyjadę.) (futur proche – czas przyszły bliski)
Il vient de partir. (Dopiero co wyszedł.) (passé récent – czas przeszły bliski)
Une femme vint à passer. (Przeszła tędy jakaś kobieta.) (nieoczekiwane zdarzenie)
C’est lui qui doit avoir commis ce crime. (To pewnie on popełnił tę zbrodnię. [prawdo-
podobne zdarzenie]) itd.

301 Z czasownikiem être odmieniają się:
o
1
1 Wszystkie czasy czasowników w stronie biernej (verbes passifs) :
Je suis félicitée.
Ils ont été reçus. (Zostali przyjęci.)
o
2 Czasy złożone wszystkich czasowników zwrotnych (verbes pronominaux):
Il s’est trompé. (Pomylił się.)
Ils se sont évanouis.
o
3 Czasy złożone niektórych czasowników nieprzechodnich (verbes intransitifs),
w większości przypadków wyrażających ruch lub zmianę stanu rzeczy:
aller échoir naître rester venir
arriver éclore partir retourner revenir
décéder entrer repartir sortir parvenir
devenir mourir rentrer tomber survenir
Je suis arrivée hier. (Przyjechałam wczoraj.)
Elles sont rentrées depuis peu.
Ils sont tombés de haut.

1. Ściślej biorąc, w formach strony biernej czasownik être nie jest czasownikiem posiłkowym,
ponieważ nie traci on swojej pierwotnej wartości czasownika służącego do łączenia orzecznika
z podmiotem; nie traci również swojej wartości czasowej. Dla porównania: Je suis félicité, je suis parti.
W pierwszym zdaniu forma osobowa czasownika être, tj. suis, łączy słowo félicité z podmiotem i wyraża
czas teraźniejszy, tak więc czasownik être został tutaj użyty jako czasownik posiłkowy; w drugim zdaniu
ta sama forma osobowa suis nie łączy już orzecznika z podmiotem i nie ma wartości czasu teraźniejszego
– czasownik être to tutaj czasownik posiłkowy, służący do wyrażenia czynności w przeszłości.

157