Page 154 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

W języku francuskim czasy gramatyczne dzielimy w zależności od ich relacji z czasem
rzeczywistym.

• W relacji do teraźniejszości wyróżniamy czasy:
a) Równoczesne:
Présent : Il chante en ce moment. (Śpiewa w tej chwili.)

b) Wcześniejsze:
Imparfait : Elle chantait quand je suis entré. (Śpiewała, kiedy wszedłem.)
Passé simple : Elle chanta alors sa dernière composition. (Zaśpiewała wtedy swoją
ostatnią piosenkę.)
Passé composé : Elle a chanté ce matin. (Śpiewała tego ranka.)
c) Późniejsze:
Futur simple : Il chantera demain. (Zaśpiewa jutro.)

W celu nazwania czynności dokonanej po momencie mówienia, jednak wcześniej-
szej w stosunku do innej czynności w przyszłości:
Futur antérieur : Dès qu’il aura chanté, il partira. (Jak tylko zaśpiewa, wyjedzie.)

• W relacji do przeszłości wyróżniamy czasy:
a) Uprzednie:
Passé antérieur : Dès qu’elle eut chanté, elle partit. (Jak tylko zaśpiewała, wyjechała.)
Plus-que-parfait : Il avait chanté quand vous êtes entré. (Skończył śpiewać, gdy pan wszedł.)
b) Późniejsze:
Futur du passé : Je croyais qu’elle chanterait. (Wydawało mi się, że będzie śpiewać.)
W celu nazwania czynność dokonanej w przeszłości, jednak zakończonej wcześniej
niż inna czynność w przeszłości:
Futur antérieur du passé : Je croyais qu’il aurait chanté avant votre départ. (Sądziłem,
że zaśpiewa przed waszym wyjazdem [ale tego nie zrobił].)

Futur du passé i futur antérieur du passé mają te same formy, co tryb warunkowy, jednakże
służą do usytuowania wydarzenia na osi czasu; mają zatem wartość czasową.

N.B.
Aby uzyskać więcej szczegółów dotyczących znaczenia każdego z tych czasów, patrz § 351
i kolejne.

296 b) Czasy w każdym z trybów Les temps dans chaque mode

1. Tryb oznajmujący (indicatif) ma dziesięć czasów: czas teraźniejszy (présent), prze-
szły niedokonany (imparfait), przeszły prosty dokonany „literacki” (passé simple),
przeszły złożony dokonany (passé composé), zaprzeszły (plus‑que‑parfait), zaprze-
szły dokonany „literacki” (passé antérieur), przyszły prosty (futur simple), przyszły
uprzedni (futur antérieur), przyszły w przeszłości (futur du passé; formy tego czasu są
takie same, jak dla conditionnel présent), czas przyszły uprzedni w przeszłości (futur
antérieur du passé; formy tego czasu są tożsame z formami conditionnel passé).

154