Page 151 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

6. Czasownik

290 Należy tu zwrócić uwagę na fakt, iż formy czasownika ulegają zmianie nie tylko ze
względu na osobę i liczbę, ale także ze względu na tryb oraz czas. W przeciwieństwie
do języka polskiego żadna z form czasowników francuskich (oprócz imiesłowu czasu
przeszłego) nie odmienia się przez rodzaje (w języku polskim są to: czas przeszły, przy-
szły złożony i zaprzeszły oraz tryb przypuszczający).

1. Liczby Les nombres

291 Czasownik odmienia się przez liczby, przyjmując liczbę pojedynczą lub mnogą
w zależności od formy podmiotu:
Je travaille, nous travaillons. (Ja pracuję , wy pracujecie.)

2. Osoby Les personnes

292 Czasownik odmienia się także przez osoby:
o
1 pierwszą osobę stanowią podmiot bądź podmioty, które się wypowiadają:
Je travaille, nous travaillons.
o
2 drugą osobę stanowią podmiot bądź podmioty, do których skierowana jest wypowiedź:
Tu travailles, vous travaillez.
o
3 trzecią osobę stanowią podmiot bądź podmioty, które są tematem wypowiedzi:
Elle travaille, elles travaillent.

3. Strony Les voix

293 Strony to formy przyjmowane przez czasownik, określające rolę podmiotu podczas
wykonywania czynności, a także stosunek między wykonawcą czynności a jej przed-
miotem. Wyróżniamy dwie strony czasownika:
o
1 stronę czynną (voix active), wskazującą na fakt wykonywania czynności przez
podmiot zdania; w tym przypadku czynność rozważana jest z punktu widzenia jej
wykonawcy:
Le chien conduit l’aveugle. (Pies prowadzi niewidomego.)
o
2 stronę bierną (voix passive), wskazującą na fakt, że podmiot zdania ulega jakiejś
czynności; w stronie biernej czynność rozważana jest z punktu widzenia osoby
bądź przedmiotu, które ulegają działaniu:
L’aveugle est conduit par le chien. (Niewidomy jest prowadzony przez psa.)

N.B.
Niektórzy językoznawcy wyróżniają ponadto stronę zwrotną (voix pronominale), wskazującą,
iż podmiot jest jednocześnie przedmiotem wykonywanej czynności, tzn. że podmiot jest
zarówno wykonawcą, jak i osobą ulegającą danej czynności: Je me blesse; jednakże zdaniem
większości językoznawców jest to jedynie szczególny przypadek strony czynnej. Forma zwrotna
została omówiona w paragrafie 287.

151