Page 149 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

6. Czasownik

o
1 Czasowniki nazywamy zwrotnymi (réfléchis), gdy czynność wykonywana jest
przez podmiot na sobie samym; zaimek jest wówczas dopełnieniem bliższym lub
dalszym:
Il s’aperçoit dans la glace. (Widzi się w lustrze.)
Elle se blesse. (Rani się.)
Tu te nuis. (Szkodzisz sobie.)
o
2 Czasowniki nazywamy wzajemnymi (réciproques), gdy dwa lub więcej podmiotów
oddziałuje na siebie wzajemnie:
Quand ces deux amis s’aperçoivent, ils se sourient. (Gdy ci dwaj przyjaciele się widzą,
uśmiechają się do siebie.)
Ils se querellent, ils se battent, ils se réconcilient.
Znaczenie wzajemności jest czasami uściślane przez obecność przedrostka entre (między):

Ils s’entraident. (Pomagają sobie nawzajem.) Ils s’entre-tuent.
Można niekiedy wzmocnić wartość wzajemności, używając wyrażeń takich, jak:
l’un l’autre (jeden drugiego), l’un à l’autre (jeden drugiemu), mutuellement (nawzajem),
réciproquement (wzajemnie), entre eux (między sobą):
Ils se félicitent l’un l’autre. (Gratulują sobie nawzajem.)
Ils se nuisent l’un à l’autre.
Ils se gênent mutuellement.
Ils se rendent réciproquement service.
Ils s’aident entre eux.
o
3 Niektóre czasowniki zwrotne mają zaimek zwrotny pozbawiony jakiejkolwiek
funkcji gramatycznej; jest on wówczas wyłącznie wykładnikiem podmiotu i nie
1
pełni funkcji dopełnienia bliższego ani dalszego :
s’en aller s’endormir se jouer de se moquer
s’ensuivre se pâmer s’emparer de s’enfuir
s’écrier se douter de s’envoler se rire de
s’évanouir s’en revenir se mourir se prévaloir de
s’en retourner se taire se connaître à se repentir itd.
Mon frère s’aperçoit de son erreur. (Mój brat spostrzegł swój błąd.)
Le malade s’évanouit. (Chory mdleje.)
Tu te repens de ta faute.
4 Często używa się formy zwrotnej w funkcji strony biernej; zaimek zwrotny nie wska-
o
2
zuje wówczas na wykonawcę czynności :
Le clocher s’aperçoit de loin. (Dzwonnica jest widoczna z daleka.)
Ce disque se vend bien. (Ta płyta dobrze się sprzedaje.)

1. Zaimek w tej funkcji jest połączony z czasownikiem niemal jak przedrostek. Nie można go zatem
analizować odrębnie; jest on elementem składowym tej formy czasownikowej.
2. W tym przypadku również nie możemy analizować zaimka odrębnie.

149