Page 74 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

89 Rzeczowniki zakończone na -et – z wyjątkiem préfet, sous-préfet – podwajają
t znajdujące się przed końcówką rodzaju żeńskiego -e:
Cadet, cadette. Coquet, coquette.
Ale: Préfet, préfète, z akcentem grave nad przedostatnim e.
Rzeczowniki zakończone na -at, -ot, – z wyjątkiem chat, linot, sot – nie podwajają
końcowego t:
Avocat, avocate. Idiot, idiote.
Ale: Chat, chatte. Linot, linotte. Sot, sotte.
Rzeczownik favori w rodzaju żeńskim przybiera formę favorite.

90 Rzeczowniki zakończone na -er tworzą rodzaj żeński zakończony na -ère (w wymowie
[e] przechodzi w [ɛ], pojawiając się w pisowni z akcentem grave:
Berger [bɛrʒe], bergère [bɛrʒɛr].
91 Większość rzeczowników zakończonych na -s (przed którym występuje samogłoska)
lub na -x tworzy rodzaj żeński zakończony na -se (s wymawiane jest jak [z]):
Bourgeois [burʒwa], bourgeoise [burʒwaz].
Époux, épouse. Ambitieux, ambitieuse.
Andalou (dawniej Andalous) tworzy rodzaj żeński Andalouse.
Métis, vieux, roux dają métisse, vieille, rousse.

92 W rzeczownikach zakończonych w rodzaju męskim na -f następuje udźwięcznienie tej
spółgłoski po dodaniu e (f zmienia się w v):
Captif, captive. Juif, juive. Veuf, veuve.

93 W przypadku rzeczowników takich, jak Franc, Frédéric, Turc spółgłoska -c przechodzi
w rodzaju żeńskim w -que:
Franc, Franque. Frédéric, Frédérique. Turc, Turque.
Grec w rodzaju żeńskim przybiera formę Grecque.

b) Tworzenie rodzaju żeńskiego przez dodanie lub zmianę końcówki
Formation du féminin par la modification ou l’addition de suffixe

94 Rzeczowniki zakończone na -eur
a) Rzeczowniki zakończone na -eur, od których można utworzyć imiesłów czasu
teraźniejszego przez zamianę -eur na -ant, tworzą rodzaj żeński zakończony na
1
-euse (głoska eu staje się głoską zamkniętą):
Menteur, menteuse. Porteur, porteuse.
Wyjątki: w przypadku enchanteur, pécheur, vengeur końcówka -eur przechodzi
w -eresse: enchanteresse, pécheresse, vengeresse.
W wyrazach éditeur, exécuteur, inspecteur, inventeur, persécuteur -teur przechodzi w
‑trice: éditrice itd.

1. Powyższe rzeczowniki pochodzą ze słowotwórstwa ludowego i łaciny mówionej. Dawniej ich końcówka
wymawiana była w taki sam sposób, jak końcówka rzeczowników zakończonych na -eux (mówiono zatem
un menteux – dlatego rodzaj żeński tych rzeczowników zakończony jest na -euse).

74