Page 162 - Thai Heritage from Space_ebook
P. 162
20 � 36’ N
100 � 30’ E
แม่น�้ำโขง
แม่น�้ำกก แม่น�้ำโขง
แม่น�้ำกก
แม่น�้ำอิง
เชียงรำย
น�้ำฝำง
่น�้ำลำว น�้ำแม่พุง น�้ำแม่ลำว
แม่น�้ำปิง น�้ำแม่งัด
แม่น�้ำยม
พะเยำ
N
18 � 49’ N 20 km.
98 � 36’ E
“เชียงราย”...ปราการใหม่ในที่ราบลุ่มแม่น�้ากก
“ลุ่มน�้ากก” มีต้นน�้าอยู่ในประเทศเมียนมาระหว่างลุ่มน�้าสาละวินและ คูเมืองแบบเมืองป้อมภูเขาบนเนินรายรอบขอบแอ่งที่ราบซึ่งมีแม่น�้ากกไหลผ่าน
แม่น�้าโขง ไหลผ่านเข้ามาในประเทศไทยตรงบริเวณใกล้บ้านท่าตอน อ�าเภอแม่อาย ราวกับเจตนาให้เมืองเชียงรายตั้งเป็นศูนย์กลางรายรอบด้วยเมืองอื่น ที่สร้างบนเนิน
ใกล้บริเวณ “สบฝาง” ที่แม่น�้าฝางไหลลงแม่น�้ากก จากนั้นแม่น�้ากกไหลไปทาง รอบขอบแอ่งที่ราบเชียงราย และมีเส้นทางคมนาคมไปได้ทั่วสารทิศ
ทิศตะวันออก ผ่านบริเวณภูเขาลงสู่ที่ราบรวมกับแม่น�้าลาว ไหลผ่าน “แอ่งที่ราบ
เชียงราย” คู่ขนานกับแม่น�้าอิงออกสู่แม่น�้าโขง ประกอบเป็นบริเวณการตั้งถิ่นฐาน ตามต�านานพงศาวดารโยนกกล่าวว่า พญาเม็งรายทรงเห็นว่าเมืองเดิม
มีพื้นที่กว้างขวาง ต่อเนื่องกับที่ราบเวียงพางค�าทางทิศเหนือ จรดที่ราบกว๊านพะเยา ในบริเวณที่ราบเวียงพางค�าที่ทรงครองอยู่นั้น ตั้งติดชิดแม่น�้าโขง เป็นโอกาสที่ศัตรู
ทางทิศใต้ ระยะทางในแนวเหนือ-ใต้ จรดแม่น�้าโขงประมาณ ๑๒๐ กิโลเมตร เข้ารุกรานได้โดยง่าย ทรงด�าริคิดสร้างเมืองใหม่ให้อยู่ไกลลึกเข้ามาในแผ่นดิน ดังนั้น
ใน พ.ศ. ๑๘๐๕ ทรงเลือกเอาบริเวณที่ราบบนฝั่งขวาด้านทิศใต้ของแม่น�้ากกเป็นที่ตั้ง
“เมืองเชียงราย” ตั้งอยู่บนฝั่งขวาด้านทิศใต้ของแม่น�้ากก ตรงส่วนที่ไหลผ่าน เมืองใหม่ มีความอุดมสมบูรณ์และมีพื้นที่กว้าง สะดวกในการเดินทางและแผ่
แอ่งที่ราบเชียงราย มีแม่น�้าลาวไหลออกจากบริเวณภูเขามารวมกับแม่น�้ากก พระราชอ�านาจไปได้ทั่วทุกสารทิศ อีกทั้งไม่ไกลจากที่ตั้งเมืองเดิมบนฝั่งแม่น�้าโขง
ที่บริเวณบ้านป่าบง ต�าบลรอบเวียง อ�าเภอเมืองเชียงราย ห่างจากบริเวณที่ตั้ง ห่างไปทางทิศเหนือของเมืองใหม่ ระยะทางประมาณ ๔๓ กิโลเมตร ทรงสร้าง
เมืองเชียงรายไปทางตะวันออกประมาณ ๗.๕ กิโลเมตร เป็นท�าเลที่มีความ ก�าแพงเมือง-คูเมืองล้อมรอบ และโอบเอาพระธาตุจอมทองเข้าไว้ในเมือง
อุดมสมบูรณ์ เป็นที่ราบท�านา และมีการตั้งถิ่นฐานหนาแน่น พบก�าแพงเมือง- โดยขุดคู-คันดินต่อจากก�าแพงเมือง-คูเมืองเดิมที่มีรูปแบบเป็นเมืองป้อมภูเขา
148 148 l
