Page 226 - ED 211

ตามความสนใจของนักเรียนแต่ละคน ทุกคนจะเป็นเจ้าของโครงงานและสามารถเลือกเพื่อนมาช่วยใน

การจัดท าโครงงาน นักเรียนจะเขียนแผนในการจัดท าโครงงาน และน าเสนอให้ครูและเพื่อนช่วยกัน

ซักถามและให้ข้อเสนอแนะ แต่ละคนมีเวลาท าโครงงานแต่ละโครงงานประมาณ 1 เทอม โดยในแต่ละ
สัปดาห์จะมีวันให้นักเรียนมีเวลาจัดท าโครงงานของตนโดยเฉพาะ ไม่ก าหนดเป็นวิชาชัดเจน แต่สามารถ

เรียนรู้อยู่ในแต่ละโครงงาน เช่น โครงงานท าแปลงผัก การวัดแปลงผัก การหาทุนในการจัดท าโครงงานใช้

ความรู้ทางคณิตศาสตร์ การเขียนโครงการใช้ความรู้ทางภาษาไทย การทดลองปลูกพืชใช้ความรู้ทาง
วิทยาศาสตร์ เป็นต้น ตัวอย่าง โครงงานของนักเรียน เช่น โครงการสหกรณ์ โครงการท่องไพรตามแนว

กันไฟ โครงการพี่อ่านให้น้องฟัง ฯลฯ ส าหรับการวัดประเมินผลจะเป็นข้อสอบเขียน เน้นการคิด

วิเคราะห์ (สกศ. ลงพื้นที่ เจาะลึกการศึกษาทางเลือก. 2559: ออนไลน์)

การปรับตัวของโรงเรียนที่จัดการศึกษาบนฐานกระบวนทัศน์ทางการศึกษาใน

ยุคทันสมัย

การสร้างความร่วมมือระหว่างโรงเรียนกับชุมชน เป็นปัจจัยส าคัญที่ท าให้โรงเรียนขนาดเล็ก

และโรงเรียนตามแนวชายแดนบางโรงซึ่งจัดการศึกษาบนฐานของกระบวนทัศน์ทางการศึกษาในยุค
ทันสมัยปรับตัวในรูปแบบที่หลากหลาย อาทิ บางโรงเรียนปรับเปลี่ยนจนเป็นโรงเรียนที่จัดการศึกษาเพื่อ

ชุมชน บางโรงเรียนจัดการศึกษาแบบพหุวัฒนธรรม หรือเป็นโรงเรียนต้นแบบศูนย์การเรียนรู้ของชุมชน

โรงเรียนที่จัดการศึกษาเพื่อชุมชน บทเรียนของการสร้างความเปลี่ยนแปลงที่ท าให้
โรงเรียนของรัฐบางโรงจัดการศึกษาเพื่อตอบสนองความต้องการของคนในชุมชน เริ่มจากการที่บางชุมชน

ไม่ยอมให้โรงเรียนที่ตั้งอยู่ในชุมชนถูกยุบเนื่องจากมีจ านวนนักเรียนลดลง เมื่อการเรียกร้องประสบ

ความส าเร็จ ชุมชนได้โรงเรียนกลับคืนมา มักน าไปสู่ความร่วมมือระหว่างโรงเรียนกับชุมชน โรงเรียน
เหล่านี้มักสร้างหลักสูตรท้องถิ่นบนฐานของภูมิปัญญาชาวบ้าน มีผู้รู้หรือปราชญ์ชาวบ้านเข้ามาช่วย

จัดการเรียนรู้และถ่ายทอดความรู้ ท าให้ชุมชนมีการจัดการความรู้และมีบทบาทในการจัดการศึกษาซึ่ง
น าไปสู่ความเข้มแข็งของชุมชน เช่น โรงเรียนบ้านกุดเสถียร ต.สร้างมิ่ง อ.เลิงนกทา จ.ยโสธร โรงเรียน

ขนาดเล็กที่ถูกยุบรวมกับโรงเรียนใกล้เคียงเมื่อปี พ.ศ.2543 ต่อมาในปี พ.ศ.2545 ชาวบ้านได้เดินขบวน

เรียกร้องขอทวงโรงเรียนคืน ความเปลี่ยนแปลงของโรงเรียนเริ่มขึ้นในปี พ.ศ.2550 เมื่อโรงเรียนมี
ผู้อ านวยการคนใหม่ที่เห็นความส าคัญของการร่วมมือกับชุมชนในการจัดการศึกษา ความร่วมมือระหว่าง

โรงเรียนกับชุมชนท าให้โรงเรียนสามารถจัดท าหลักสูตรท้องถิ่น จัดการเรียนรู้จากประสบการณ์จริงจาก

ฐานการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น ฐานเรียนรู้เตรียมเดินป่าศึกษาธรรมชาติ ฐานตลาดนัดสวน ฐานตู้ยาสมุนไพร
ฐานต้นไม้ ฐานเศรษฐกิจพอเพียง และฐานสวนป่าลานธรรม ส่วนวิชาสามัญเรียนรู้ผ่านกิจกรรมโครงงาน

เช่น โครงงานเรียนรู้สมุนไพรด้วยภาษาไทยแสนสนุก โครงงานเรียนรู้ลายผ้าพื้นเมืองด้วยคณิตศาสตร์

(กสานติ์ ค าสวัสดิ์. 2554: ออนไลน์) ภูมิปัญญาของชุมชนที่น ามาสอนในโรงเรียนมี 4 เรื่อง คือ 1)

เอกสารประกอบการสอนรายวิชากระบวนทัศน์ทางการศึกษา พรใจ ลี่ทองอิน | 151