Page 224 - ED 211

เรียนรู้นอกสถานที่ และนักเรียนท างานร่วมกับเพื่อนในชั้นมากที่สุด รองลงมาได้แก่ การ

บรรยายวิชาแบบบูรณาการ การท าโครงการและค้นคว้าด้วยตนเอง การให้นักเรียนต่าง

อายุเรียนร่วมชั้น และนักเรียนมีสิทธิ์เลือกหัวข้อเรียน ในด้านการประเมินผล กลุ่มตัวอย่าง
โรงเรียนทางเลือกให้ความส าคัญกับการประเมินผลนักเรียนที่แตกต่างไปจากโรงเรียนทั่วไป

กล่าวคือ ใช้ข้อสอบปรนัยน้อยที่สุด แต่เน้นให้ครูเป็นผู้ประเมินพัฒนาการเรียนรู้ของ

นักเรียนมากที่สุด รองลงมาได้แก่ การประเมินจากโครงงานและข้อสอบอัตนัย โดยในการ
สอบวัดผลดังกล่าว ข้อสอบจะเน้นไปที่การประยุกต์ใช้ รวมถึงผสมผสานการประยุกต์ใช้กับ

การบูรณาการ (ปกป้อง จันวิทย์และสุนทร ตันมันทอง. 2544: 3, 28 และ 29)

นอกจากโรงเรียนทางเลือกแล้ว การจัดการศึกษาโดยครอบครัวหรือกลุ่มครอบครัว หรือที่

เรียกว่า บ้านเรียน (Home School) เป็นทางเลือกของการศึกษาด้วยปรัชญาและการเรียนรู้หลาย
ทางเลือกเช่นเดียวกับโรงเรียนทางเลือก เริ่มขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ.2528 ปัจจุบัน (2561) มีครอบครัวที่

จัดการศึกษาให้ลูกโดยจดทะเบียนมากกว่า 700 ครอบครัวและมีการจัดการศึกษาโดยครอบครัวใน

18
โครงการของโรงเรียนอีกประมาณ 100-200 ครอบครัว การจัดการศึกษาโดยครอบครัวหรือกลุ่ม
ครอบครัว เป็นการจัดการศึกษาตามความต้องการของผู้เรียน นวัตกรรมของการศึกษาถูกออกแบบและ

จัดการเรียนรู้อย่างหลากหลายด้วยปรัชญาที่แตกต่างกัน (พรใจ ลี่ทองอิน. 2558) หรือเป็นการศึกษา

แบบวัดตัวตัด เช่น ครอบครัว “พันธุ์โอสถ” และกลุ่มสถาบันปัญโญทัยจัดการศึกษาตามปรัชญาของ
ดร.รูดอล์ฟ สไตเนอร์และตามแบบโรงเรียนวอลดอร์ฟ ที่มองว่าแก่นแท้ของการศึกษาคือการพัฒนา

มนุษย์ให้มีอิสรภาพทางปัญญา มีความสมดุลในความคิด ความรู้สึกและเจตจ านง สามารถเลือกหนทาง

ของชีวิตได้ด้วยตนเอง พร้อมกับมีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์สังคม ครอบครัว “พึ่งอุดม” จัดการศึกษา
ตามปรัชญาการศึกษาแบบพัฒนาองค์รวมของชีวิต ที่มีความเป็นพลวัต มีความยั่งยืน มีดุลยภาพ เข้าถึง

แก่นแท้ภายในของมนุษย์ท าให้ชีวิตงอกงามทั้งกาย ใจ สติปัญญาและจิตวิญญาณ ครอบครัว “สมพงศ์”

จัดการศึกษาตามปรัชญาการศึกษา “โรงเรียนใต้ร่มไม้” ของรพินทรนาถฐากูรและแนวคิดของกฤษณมูรติ
ที่เน้นว่าการศึกษาคือธรรมชาติของชีวิต การเรียนรู้คือการเข้าร่วมเป็นหนึ่งเดียวระหว่างชีวิตกับธรรมชาติ

ของชีวิต ครอบครัว “ปรัชญพฤทธิ์” เห็นว่าการศึกษาต้องเป็นไปอย่างมีความหมาย รับใช้วิถีชีวิตที่เป็น

จริงและการแก้ปัญหาในชีวิต พัฒนาไปสู่การสร้างงานสร้างอาชีพได้ (นุณรี สือรี. 2557: 36)
ตัวอย่างนวัตกรรมการเรียนรู้ของการจัดการศึกษาแบบบ้านเรียนของครอบครัวหลังนุ้ย ซึ่ง

เป็นครอบครัวมุสลิมอาศัยอยู่ที่จังหวัดสตูล จัดการศึกษาแบบบ้านเรียนมาเป็นระยะเวลา 8 ปี โดยมี

จุดมุ่งหมายเพื่อให้ลูกได้เรียนรู้อย่างอิสระ เป็นไปตามธรรมชาติและศักยภาพอย่างแท้จริง สร้างค่านิยม

18 จ านวนครอบครัวที่จัดการศึกษาให้ลูกเป็นข้อมูลประมาณการ เนื่องจากส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น
พื้นฐานอยู่ระหว่างด าเนินการจัดท าระบบการจัดการศึกษาโดยครอบครัว ท าให้ยังไม่มีข้อมูลจ านวนครอบครัวที่จัดการศึกษาให้ลูก (กนก
พร เย็นสบาย. 2561)

เอกสารประกอบการสอนรายวิชากระบวนทัศน์ทางการศึกษา พรใจ ลี่ทองอิน | 149