Page 6 - วารสารสุขภาพ สำนักอนามัย ปีที่ 6 ฉบับที่ 4
P. 6
ห่วงใยแม่ ดูแลลูก
ห่วงใยแม่ ดูแลลูก
คุณแม่คนใหม่...
คุณแม่คนใหม่...
หลังคลอด
ปลดล็อก.. หลังคลอด มยุรา สร้อยชื่อ
นักวิชาการสาธารณสุขปฏิบัติการ
ส�านักงานพัฒนาระบบสาธารณสุข
ส�านักอนามัย กรุงเทพมหานคร
คลายกังวล คุณแม่หลังคลอด
การตั้งครรภ์ และคลอดบุตร ท�าให้ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงได้ ดังนั้นการฟื้นฟูให้ร่างกายกลับมาสู่
สภาพปกติ จึงต้องได้รับการดูแลและปฏิบัติตนอย่างถูกต้องเหมาะสม โดยเฉพาะส่วนต่างๆที่ส�าคัญของร่างกาย
ของคุณแม่หลังคลอด
มดลูก ปกติจะมีขนาดเล็กประมาณผลชมพู่ แต่เมื่อตั้งครรภ์จะขยายใหญ่ขึ้นเพื่อรองรับทารกในครรภ์
หญิงหลังคลอดอาจมีอาการเจ็บปวดในช่องท้องได้บ้าง การดูแลอาจท�าได้โดยการประคบด้วยความร้อนหรือใช้วิธี
การอยู่ไฟแบบแพทย์แผนไทยในระหว่างนี้จะมีน�้าคาวปลาถูกขับออกมาจากโพรงมดลูก โดยวันแรกจะมีสีเข้ม เหมือนเลือดเก่า
และมีกลิ่นคล้ายประจ�าเดือน วันที่สองสีจะจางลงเป็นสีชมพูและค่อยๆ จางลงเรื่อยๆ จนหมดภายใน 4-6 สัปดาห์หลังคลอด
ฝีเย็บ เป็นผิวหนังที่อยู่ระหว่างอวัยวะเพศกับทวารหนัก ในการคลอดอาจจะถูกกรีดเพื่อให้สะดวก
ต่อการคลอดทารก เมื่อคลอดแล้วจะเย็บติดไว้ หลังคลอดจะรู้สึกเจ็บปวดแผลบ้างและจะค่อยๆ ทุเทาลงจนเป็นปกติ
ใน 5-7 วัน
ระบบขับถ่ำย วันแรกอาจไม่ถ่ายเพราะหญิงตั้งครรภ์มักงดอาหารและน�้าก่อนคลอด แต่จะกลับเข้าสู่
ภาวะปกติภายใน 6-8 ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร
เต้ำนม หลังคลอดอาจเกิดอาการตึงคัดเต้านม ดังนั้นคุณแม่ควรให้ลูกดูดนม เพราะนอกจากจะช่วย
ลดอาการตึงคัดแล้ว ทารกยังได้รับสารอาหารที่มีคุณค่า รวมทั้งภูมิต้านทานที่เหมาะสมและดีที่สุดจากแม่
กล้ำมเนื้อหน้ำท้อง หลังคลอดอาจมีอาการตึงตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้อง โดยปกติจะกลับคืนสู่
สภาพปกติภายใน 6 สัปดาห์หลังคลอด แต่ถ้าบริหารสม�่าเสมอจะช่วยให้กลับคืนสู่สภาพเดิมได้เร็วขึ้น
เรื่องส�าคัญที่คุณแม่ควรใส่ใจดูแลหลังคลอด
อำหำร ต้องค�านึงถึงปริมาณ คุณค่า และประโยชน์ของอาหารที่ต้องได้รับอย่างพอเพียงในแต่ละวัน
รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ดื่มน�้าบ่อยๆ วันละ 6-8 แก้ว และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เครื่องดื่มคาเฟอีน
น�้าหวาน อาหารหวาน และอาหารที่มีไขมัน
เต้ำนม เต้านมจะมีขนาดและน�้าหนักเป็น 3 เท่าของเต้านมปกติ ดังนั้น ควรสวมยกทรงเพื่อช่วย
พยุงไว้เพื่อป้องกันการหย่อนยาน แต่ไม่ควรสวมยกทรงแบบมีโครงเหล็ก เพราะอาจจะไปกดทับท่อน�้านมได้ ควรท�า
ความสะอาดเต้านม และล้างมือทุกครั้งก่อน-หลังให้นมลูก
6 วารสารสุขภาพ
ส�านักอนามัย
