Page 6 - MODUL 1
P. 6

•   Disuwun supaya bisa milah-milahake kanthi cermat kabeh piwulang supaya
                             bisa nggunakake ngelmu kasebut kanthi nyocokake papan lan ketrampilan
                             kang diduweni.
                         •   Para muda taruna kasuwun purun budidaya kanggo tri sarana urip yaiku
                             wirya, arta, wasis.
                         Piwulang kanggo wong tuwa
                         •   Ngelmu kanggo menehi piwulang marang anake. Kepiye carane milah-milah
                             babakan ngelmu kang bener. Kepiye carane nglakoni eling marang Gusti
                             Kang Maha Agung. Uwong kang dianggep tua yaiku uwong kang duweni
                             ngelmu lan paham babagan lelakoning urip. Dudu wong kang sing luwih tuwa
                             umure.
                     Dadi serat wedhatama yaiku ngelmu babagan kebecikan. Ora mung piwulang
                     kebecikan laire, nanging uga kabecikan lair lan batine.

                     SINOM 1                                 SINOM 2
                     (Wedhatama, Mangkunagara IV)            (Wedhatama, Mangkunagara IV)

                     Nuladha laku utama,                     Samangsane pasamuan
                     tumrape wong Tanah Jawi,                memangun marta martani
                     Wong Agung ing Ngeksiganda,             sinambi ing saben mangsa
                     Panembahan Senopati,                    kala kalaning asepi
                     kepati amarsudi,                        lelana teki-teki
                     sudanen hawa lan nepsu,                 nggayuh geyonganing kayun
                     pinesu tapa brata,                      kayungyun eninging tyas
                     tanapi ing siyang ratri,                sanityasa pinrihatin
                     amamangun karyenak tyasing sesama.      pungguh-panggah cegah dhahar lawan nendra

                     Gancaran (Jawa)                         Gancaran (Jawa)
                     Nirua  laku  lan  tumintak  kang  utama,  Ing  pasrawungan  bebrayan  agung,  kudu  bisa
                     kanggone wong/masyarakat tanah Jawa  mangun  sikep  tepa  slira.  Rikala  wektu  kang
                     (nuswantara),   wong    agung    saka  longgar, lan nalika lelana ngumbara tapa brata,
                     Ngeksigondo  (Mataram),  Panembahan  nggayuh  kanugrahan,  dumunung  ing  papan
                     Senopati,  sing  tekun  lan  tansah  sepi, kudu didhasari ati kang bening, ora duwe
                     amarsudi  ngurangi  hawa  napsune,  kekarepan  ala,  lan  tansah  njaga  ati  kanggo
                     kanthi  prihatin  (tapa  brata),  sarta  awan  prihatin kanthi nyuda mangan lan turu.
                     lan  bengi  tansah  gawe  seneng  lan
                     marem atine bebrayan.

                     Prosa (Indonesia)                       Prosa (Indonesia)
                     Contohlah    perilaku   utama,    bagi  Dalam  setiap  pertemuan/pergaulan.  Selalu
                     kalangan  orang  Jawa  (Nusantara),  membangun rasa yang menyejukan (tenggang
                     orang    besar    dari   Ngeksiganda  rasa).  Dan  di  kala  waktu  tertentu  waktu  yang
                     (Mataram),   Panembahan      Senopati,  longgar.  Mengembara  untuk  bertapa  ingin
                     yang tekun selalu berusaha mengurangi  mencapai  keinginan  hatinya.  Hanyut  dalam
                     hawa  nafsu,  dengan  jalan  prihatin  keheningan  hatinya.  Selalu  prihatin  (menahan
                     (bertapa),  serta  siang  malam  selalu  hawa  nafsu).  Dengan  kemauan/tekad  yang
                     berkarya   membuat     hati   tenteram  kuat mengurangi makan dan tidur.
                     (senang/bahagia) bagi sesama.







                             6         BAHASA JAWA - SMA/MA - Kelas X Semester Genap
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11