Page 6 - MODUL 1
P. 6
• Disuwun supaya bisa milah-milahake kanthi cermat kabeh piwulang supaya
bisa nggunakake ngelmu kasebut kanthi nyocokake papan lan ketrampilan
kang diduweni.
• Para muda taruna kasuwun purun budidaya kanggo tri sarana urip yaiku
wirya, arta, wasis.
Piwulang kanggo wong tuwa
• Ngelmu kanggo menehi piwulang marang anake. Kepiye carane milah-milah
babakan ngelmu kang bener. Kepiye carane nglakoni eling marang Gusti
Kang Maha Agung. Uwong kang dianggep tua yaiku uwong kang duweni
ngelmu lan paham babagan lelakoning urip. Dudu wong kang sing luwih tuwa
umure.
Dadi serat wedhatama yaiku ngelmu babagan kebecikan. Ora mung piwulang
kebecikan laire, nanging uga kabecikan lair lan batine.
SINOM 1 SINOM 2
(Wedhatama, Mangkunagara IV) (Wedhatama, Mangkunagara IV)
Nuladha laku utama, Samangsane pasamuan
tumrape wong Tanah Jawi, memangun marta martani
Wong Agung ing Ngeksiganda, sinambi ing saben mangsa
Panembahan Senopati, kala kalaning asepi
kepati amarsudi, lelana teki-teki
sudanen hawa lan nepsu, nggayuh geyonganing kayun
pinesu tapa brata, kayungyun eninging tyas
tanapi ing siyang ratri, sanityasa pinrihatin
amamangun karyenak tyasing sesama. pungguh-panggah cegah dhahar lawan nendra
Gancaran (Jawa) Gancaran (Jawa)
Nirua laku lan tumintak kang utama, Ing pasrawungan bebrayan agung, kudu bisa
kanggone wong/masyarakat tanah Jawa mangun sikep tepa slira. Rikala wektu kang
(nuswantara), wong agung saka longgar, lan nalika lelana ngumbara tapa brata,
Ngeksigondo (Mataram), Panembahan nggayuh kanugrahan, dumunung ing papan
Senopati, sing tekun lan tansah sepi, kudu didhasari ati kang bening, ora duwe
amarsudi ngurangi hawa napsune, kekarepan ala, lan tansah njaga ati kanggo
kanthi prihatin (tapa brata), sarta awan prihatin kanthi nyuda mangan lan turu.
lan bengi tansah gawe seneng lan
marem atine bebrayan.
Prosa (Indonesia) Prosa (Indonesia)
Contohlah perilaku utama, bagi Dalam setiap pertemuan/pergaulan. Selalu
kalangan orang Jawa (Nusantara), membangun rasa yang menyejukan (tenggang
orang besar dari Ngeksiganda rasa). Dan di kala waktu tertentu waktu yang
(Mataram), Panembahan Senopati, longgar. Mengembara untuk bertapa ingin
yang tekun selalu berusaha mengurangi mencapai keinginan hatinya. Hanyut dalam
hawa nafsu, dengan jalan prihatin keheningan hatinya. Selalu prihatin (menahan
(bertapa), serta siang malam selalu hawa nafsu). Dengan kemauan/tekad yang
berkarya membuat hati tenteram kuat mengurangi makan dan tidur.
(senang/bahagia) bagi sesama.
6 BAHASA JAWA - SMA/MA - Kelas X Semester Genap