Page 7 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

Agrokimyo fani о‘z oldiga qо‘ygan vazifalarni hal qilishda о‘zining maxsus

tadqiqot usullaridan foydalanadi.

Bu usullar birgalikda qо‘llaniladi va bir-birini tо‘ldiradi. Laboratoriya

yordamida asosan tuproq, о‘simlik va о‘g‘itlar kimyoviy analiz qilinadi va kichik

laboratoriya tajribalari о‘tkaziladi.

Vegetatsion tajribalar-maxsus uychalar, issiq xona, fitotron va vegetatsion

maydonchalarda amalga oshiriladi va albatta о‘simlik о‘stirish bilan bog‘liq

bо‘ladi.

Vegetatsion tajribalar yordamida ayrim omillarning, shu jumladan, oziq

elementlarni о‘simlikning о‘sishi, rivojlanishi, modda almashinuviga va

hosildorligiga ta’siri о‘rganiladi.

Lizimetr tajribalar maxsus qurilmalarda tabiiy sharoitga yaqinroq bо‘lgan

muhitda olib boriladi. Bu usul yordamida tuproqdagi oziq elementlar migratsiyasi,

transformatsiyasi, tuproq xossalarini о‘zgarishi, hamda izotop usullar yordamida

о‘simliklarning modda almashinuvi va mahsulotning sifatini о‘zgarishi kabi

masalalar о‘rganiladi.

Dala tajribasi usuli ishlab chiqarish sharoitiga yaqin bо‘ladi va tо‘g‘ridan-

tо‘g‘ri dalada har xil kattalikdagi maydonchalarda olib boriladi. Maydonning katta-

kichikligiga qarab makro va mikro dala tajribalari bо‘ladi.
Hali katta maydonlarga chiqarish erta bо‘lgan masalalar oldin mikro-dala

tajribalarida о‘rganiladi, undan keyin esa katta dalalarda makrodala tajribalari
usuliga о‘tiladi. Shunday masalalar borki, ularni mikro-dala tajribalarida о‘rganish

yetarli hisoblanadi. Agrokimyo fani ishlab chiqarish tajriba usulidan ham
foydalanadi. Bunda tajriba uchun olingan yer maydoni kattaligi jihatdan ishlab

chiqarish maydonlariga yaqin bо‘ladi. Shuning uchun ham ishlab chiqarish

tajribasi natijalari asosida ishlab chiqilgan tavsiyalarni tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri ishlab

chiqarish sharoitida foydalanilsa bо‘ladi. Bulardan tashqari agrokimyo fani kimyo,

fizika, о‘simliklar fiziologiyasi, mikrobiologiya, amaliy matematika va boshqa

fanlar uslubiyatlaridan ham foydalanadi.

7