Page 10 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik
P. 10
kо‘riladi va qishloq xо‘jalik ekinlariga о‘g‘it qо‘llash bо‘yicha tavsiyalar
tayyorlanadi.
Vegetatsiya tajribalari usuli agrokimyo va о‘simliklar fiziologiyasida
о‘simliklarning mineral va havodan oziqlanishi, о‘simliklarga hayotiy omillarning
ta’siri, ularning sovuqqa, qurg‘oqchilik va shо‘rlanishga chidamliligi,
fotoperiodizm, о‘sish va rivojlanish qonuniyatlari, shuningdek, tuproqlar
unumdorligi va о‘g‘itlar samaradorligi kabi masalalarni о‘rganishda keng
qо‘llaniladi.
Vegetatsiya tajribalari sun’iy yoki yarim sun’iy sharoitlarda о‘tkaziladi va
ularda о‘simliklarning oziqlanishi, tuproqlarning suv tartibi hamda ularda sodir
bо‘ladigan ayrim kimyoviy, fizikaviy va fiziologik jarayonlar ham о‘rganiladi.
Vegetatsiya tajribalarida о‘rganish ob’yekti bо‘lib о‘simlik, tuproq va о‘g‘it
xizmat qiladi.
Vegetatsiya tajribalari usuli ayrim omillar yoki ular majmuining о‘simliklar
hayotidagi ahamiyatini tо‘la tahlil qilish mumkinligi va olinadigan natijalarning
aniqligi bilan dala tajribalaridan farqlanadi.
Lekin uni о‘tkazish jarayonida tabiiy tuproq-iqlim sharoitlarining u yoki bu
tomonga о‘zgarishi olingan natijalarni tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri ishlab chiqarishga tavsiya
qilish imkonini bermaydi. Vegetatsiya tajribalari usuli yordamida almashlab ekish
tizimida о‘g‘it qо‘llash, о‘g‘it me’yorlarini boshqa agrotexnikaviy tadbirlar,
jumladan tuproqni ishlash tizimi bilan, uyg‘unlashtirish masalalarini о‘rganib
bо‘lmaydi. Ayni muammolar faqat dala tajribalarining natijalari asosida hal etiladi.
Agrokimyoda uchun tadqiqotlarning vegetatsiya va dala tajribalari usullari bir
xil ahamiyat kasb etadi. Agrokimyoviy muammolar odatda laboratoriya,
vegetatsiya, lizimetr va dala tajribalarini birgalikda olib borish asosida yechiladi.
Ilmiy tadqiqotlarning mavzusi, maqsad va vazifalariga bog‘liq ravishda
vegetatsiya tajribalari usulining tuproqli, suvli, qumli muhit ekinlari, sterillangan
muhitda yoki yakkalangan holatda о‘rganish, oquvchan eritmalar, gidroponika,
10
