Page 25 - TUPROQSHUNOSLIK 2024 (2)

ajratiladi. Наr ikkala zonaning gidromorf tuproqlari namlanish sharoitiga koʻra

qayir allyuvial, allyuvial va soz rejimli boʻlishi mumkin (R.Q. Qoʻziyev, У.Е.
Sektimenko, 2009).
Boʻz tuproqlar poyasining oʻtloqi tuproqlari konus yoyilmalarining

chekkalarida (agar boʻz tuproqlar poyasiga kirsa) daryo vodiylarida oʻtloqi tuproqlar
va botqoqlashgan oʻtloqi tuproq tipchalari sifatida uchraydi. Ular och tusli boʻz
tuproqlar zonasida boʻlsa har xil darajada shoʻrlashgan, tipik va toʻq tusli boʻz

tuproqlar orasida boʻlsa shoʻrlashmagandir.

14-rasm. Boʻz tuproqlar.

Oʻtloqi tuproqlar. Bu tuproqlar qayir-allyuvial, allyuvial va soz tartibotlarida

hosil boʻlgandir. Qayir-allyuvial tartibotdagi oʻtloqi tuproqlar daryo suvi toshib
turadigan qayirlarda hosil boʻlgan va fizik-kimyoviy xususiyatlari jihatdan choʻl
zonasining xuddi shunday tuproqlariga oʻxshaydi.
Allyuvial tartibotdagi oʻtloqi tuproqlari Qoradaryo, Norin, Chirchiq,

Oxangaron, Zarafshon, Qashqadaryo, Kofirnihon, Vaxsh daryo vodiylarining boʻz
tuproqlar poyasidan oqib oʻtayotgan joylarida hosil boʻlgan. Qatlamlashgan turli
jinslar 0,5-2,0 m chuqurlikda galechnik bilan almashinadi. Sizot suvlari yaqin

joylarda oʻtloqlar qalin chim hosil qiladi, shoʻrlangan gruntlarda esa siyrak oʻtlar
25