Page 42 - TUPROQSHUNOSLIK 2024 (2)

6-jadval
Tuproqni unumdorligi buyicha tasnifi
Sinflar Sifati Bonitet balli

X Eng yaxshi 91-100

IX Eng yaxshi 81-90

VIII Yaxshi 71-80

VII Yaxshi 61-70

VI Oʻrtacha 51-60

V Oʻrtacha 41-50

IV Oʻrtachadan past 31-40

III Oʻrtachadan past 21-30

II Yomon yerlar 11-20

I Yomon yerlar 0-10

BONITIROVKA KARTASINI OʻRGANISH VA SIFATI BOʻYICHA
KLASSLARGA AJRATISH.
1.1991yil respublikamizdagi sugʻoriladigan yerlarni bonitirovkalash qonuni.

2.1998yil 30 aprelda Yer kodeksi.
3.1998yil 30 aprelda Fermer xoʻjaliklari toʻgʻrisidagi qonun.
4.1998yil 28-avgustda Yer kadastri qonuni.

5.1998yil 26-dekabrda q/x yerlaridan foydalanishda yagona yer soligʻi.
6.2000yil 23-dekabrda Yer monitoringi nizomi qabul qilindi.
7.2004- 2014 yillarda yerlarning meliorativ holatini yaxshilash, 2009-2010-

optimallashtirish qonunlari qabul qilindi.
Lotincha –bonites-sarxillik degan ma’noni anglatadi.
Respublika boʻyicha sugʻoriladigan yerlarning oʻrtacha bonitet bali-56.ball.

Yerlarni iqtisodiy baholash 2 xil boʻladi.
1.Yerlarni umumiy baxolash-bunda ayrim ekinlarni ekish foydali ekanligi bilan yer
baholanadi misol-faqat don ekinlari yoki paxta ekilganda.

2.Xususiy baholash-tuproqning hosildorligi s/ga, ketgan xarajatlarning qoplanishi
(soʻmda), sof daromad, foyda hisoblanadi.
Tuproqlarni unumdorligi boʻyicha baholash

Respublikamizning yer resurslaridan oqilona va samarali foydalanish, qishloq
xoʻjaligi ekinlari hosilini aniqroq rejalashtirish yerlarni har tomnlama sifatli
baholashni taqozo etadi. Tuproq unumdorligini belgilovchi xususiyatlarga qarab
yerni sifat jihatidan aniq baholash usullarndan biri uni unumdorligi boʻyicha

42