Page 38 - TUPROQSHUNOSLIK 2024 (2)

zonasi hosil boʻlib, uni Oʻrta Osiyoning togʻoldi-chala choʻllar provinsiyasiga

kiritiladi. Bu provinsiya ham Shimoliy, Markaziy va Janubiy provinsiyachalarga
ajratiladi.Toʻq tusli boʻz tuproqlari mintaqasidan yuqorida oʻziga xos xususiyatlari
bilan harakterlanuvchi Oʻrta Osiyo togʻ viloyatlari tarqalgan. Oʻzbekistonning

barcha territoriyasidagi yogʻin rejimining va biotuproq sikllari yoki bosqichlarining
yaqin boʻlishi, bu yerdagi togʻ oʻlkalarini Gʻarbiy Tyanshan, Oloy-Turkiston va
Hisor provinsiyalarini oʻz ichiga birlashtiruvchi yagona Oʻrta Osiyo togʻ viloyatiga

kiritish imkonini beradi.Shunday qilib, tuproq-geografik rayonlashtirishning
umumiy sxemasiga koʻra, hozir Oʻzbekiston territoriyasida oʻziga xos 6 provinsiya,
27 okrug va 83 tuproq nohiyalari ajratiladi.

17-rasm.Tuproq kartasi.

7-AMALIY MASHGʻULOT
TUPROQNI BONITIROVKALASHNI OʻRGANISH.

Xoʻjalik va boshqa yerdan foydalanuvchilarni tuproqlarini bonitirovka qilish
uchun tuproq kartalari asos boʻlib xizmat qiladi. Baholash ob’ekti ulardan ajratilgan

har xil tuproqdir. Amaliy bonitirovka quyidagicha amalga oshiriladi. Dastlab tuproq
kartasidagi eksplikastiyadan tartib boʻyicha genetik guruhlarni va tuproq xillarini
mexanik tarkibini bonitetini dastlabki ballari aniqlanadi. Boshqa xususiyatlarni
koʻrsatkichi bonitirovka koeffistienti jadvallarida keltirilgan. Har bir tuproq xilini

yakuniy bonitet bali dastlabki balni shkala buyicha bonitirovka koeffisentiga
ketmaket koʻpaytirish orqali amalga oshiriladi.

38